Gazlar da sıvılar gibi akışkandır. Gazların belirli bir hacmi yoktur, konulduğu kabın hacmini doldurur ve konulduğu kabın şeklini alarak kabın iç çeperlerine basınç uygular.
Kapalı kap içindeki gazlar, moleküllerinin hareketliliğinden dolayı kabın tüm yüzeyine eşit büyüklükte basınç uygular.
Kapalı kaplardaki gazların basıncı manometre ile ölçülür.
Dünya’nın etrafını çevreleyen atmosfer katmanı ,gazlardan oluşur. Atmosferi oluşturan gazlar, ağırlığından ve taneciklerin hareketinden dolayı yeryüzündeki tüm varlıklara basınç uygular. Bu basınca açık hava basıncı ya da atmosfer basıncı denir.
Toriçelli yaptığı bu deneyle deniz seviyesinde, 0oC sıcaklıktaki açık hava basıncının, 76 cm yüksekliğindeki cıva sütununun yaptığı basınca eşit olduğunu gözlemlemiştir.
Toriçelli’nin deney düzeneğine barometre denir ve açık hava basıncını ölçmek için kullanılır.
Bir noktaya etki eden açık hava basıncı üzerinde bulunan hava kütlesiyle doğru orantılıdır. Bu nedenle deniz seviyesinden yükseklere çıkıldıkça açık hava basıncı azalır.
Borudaki sıvı seviyesi borunun kalınlığına ve şekline bağlı değildir.
Açık hava basıncının varlığını kanıtlayan örnekler:
— İçi boş meyve suyu kutusunun içindeki hava çekildiğinde büzülmesi.
— Cama yapıştırılan vantuzların camdan ayrılmaması.
— Uçan balonların belirli bir yüksekliğe çıktıktan sonra patlaması.
— Vakumlu poşetlerin içindeki hava emildiğinde incecik kalması.
— Uçağa bindiğimizde kulaklarımızın tıkanması.
— Pipetle içecek içerken sıvının pipette yükselmesi.
Günlük hayatta gazların basıncından yararlanılan birçok uygulama vardır. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
— Hastanelerde kullanılan oksijen tüpleri, yangın söndürme tüpleri ve evlerde kullanılan LPG tüplerinde gazların basınç özelliğinden yararlanılır.
— Elektrikli süpürgenin çalışması da yine gazların basınç özelliğinden yararlanılan durumlardandır.
— Bisiklet ve araç lastiklerinin, hava yastıklarının, hava yataklarının düzgün bir şekle sahip olması gazların basıncıyla ilgilidir.
— Deodorant, parfüm, böcek ilacı gibi maddelerin bulunduğu kaplardan etrafa yayılması sırasında gazların basınç özelliğinden yararlanılır.
Örnek Sorular:
Kapalı bir kap içindeki gaz, kabın her yerine basınç uygular. Bu basıncın sebebi ……………………….
Bilginin doğru tamamlanması için boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır?
A) kaptaki gazın kütlesidir.
B) kaptaki gaz taneciklerinin çarpışmasıdır.
C) kaptaki gazın belli bir şeklinin olmamasıdır.
D) kaptaki gazın taneciklerinin titreşim hareketi yapmasıdır.
Otto Von Gurrike (Otto Fon Gürrik) tarafından yapılan Magdeburg Yarım Küreleri diye anılan deneyin amacı nedir?
A) Gazların basıncının sıcaklığa bağlı olarak değiştiğini ispatlamak
B) Havanın da bir basıncı olduğunu göstermek
C) Açık hava basıncının büyüklüğünü ölçmek
D) Basit bir manometre düzeneği oluşturmak
Çok işime yaradı çok teşekkür ederim 😌