Kategoriler: 9. sınıf Fizik, Elektrostatik, Fizik

Maddeler atomlardan, atomlar da elektron, proton ve atom altı parçacıklardan oluşur. Elektrik yüklerinin kaynağı atomun yapısındaki bu parçacıklardır.

Atomun çekirdeğinde bulunan protonun yükü pozitif (+) yük, çekirdek etrafında dolanan elektronun yükü negatif (-) yük kabul edilir. Deneyler bir elektronun yükünün en küçük yük olduğunu göstermiştir. Bundan dolayı bir elektronun yükü birim yük olarak kabul edilir ve elemanter yük (e.y) olarak adlandırılır. Yük birimi Coulomb dur. C ile gösterilir.

Pozitif Yüklü Cisim: Üzerindeki pozitif (+) yük sayısı, negatif (-) yük sayısından fazla olan cisimlere pozitif (+) yüklü cisim denir.

Negatif Yüklü Cisim: Üzerindeki negatif (-) yük sayısı, pozitif (+) yük sayısından fazla olan cisimlere negatif (-) yüklü cisim denir.

Nötr (Yüksüz) Cisim: Üzerindeki (-) yük sayısı, (+) yük sayısına eşit olan cisimlere nötr ya da yüksüz cisim denir. Yüksüz ifadesi kullanıldığında içinde hiç yük yok anlamına gelmez.

Not: Pozitif, ya da negatif yük denildiğinde matematikteki (+) ya da (-) işaret anlamına gelmez.

Yukarıda verilen çubuklardan K nin içindeki (+) yük sayısı (-) yük sayısına eşit olduğundan K çubuğu nötr dür. L nin içindeki (+) yük sayısı, (-) yük sayısından çok olduğundan L çubuğu (+) yüklüdür. M nin içindeki (-) yük sayısı (+) yük sayısından çok olduğundan M çubuğu (-) yüklüdür.

Yüklü cisimler birbirlerine çekme ya da itme kuvveti uygularlar. Mesela kazağımıza sürttüğümüz çocuk balonu saçımızı ya da kağıt parçalarını Şekil l deki gibi çeker.

Aynı şekilde saçımızı taradığımız plastik tarak küçük kağıt parçalarını çeker. Tarak saça sürtüldüğünde yük dengesi bozularak yüklenir ve kağıt parçalarını Şekil II deki gibi kendine doğru çeker.

İki ayrı balon şişirilip yün kazağa sürtüldükten sonra iple Şekil III teki gibi yan yana asıldığında birbirini iterek uzaklaşır. Balonlar aynı yün kazağa sürtüldüklerinde aynı cins yükle yüklendiklerine göre aynı cins yükler birbirine itme kuvveti uygulamış olur.

Şişirilmiş iki çocuk balonu herhangi bir yere sürtülmeden evvel yan yana asıldığında birbirine kuvvet uygulamadığı için hareket etmezler. Buradan anlaşılacağı üzere nötr cisimler birbirine elektrik kuvveti uygulamaz.

Bir plastik çubuğu kürk parçasına sürtüp, bir cam çubuğu da ipek parçasına sürtüp Şekil V teki gibi asarsak çubukların birbirini çektiğini görürüz. Sürtünme işleminden sonra farklı cins yüklenen çubuklar birbirine çekme kuvveti uygulamıştır.

Sonuç olarak

  • Aynı cins yükler birbirine itme kuvveti uygular.
  • Farklı cins yükler birbirine çekme kuvveti uygular.
  • Nötr cisimler birbirine itme ya da çekme kuvveti uygulamaz.

İletken Maddeler

Elektrik yüklerini ileten maddelere iletken maddeler denir. İletken cisim üzerindeki elektronlar yani (-) yükler serbest olarak hareket eder. (+) yükler yani protonlar hareket edemez. Bazı katı maddeler elektriği iletir.

Yalıtkan Maddeler

Bazı maddeler elektrik yüklerini iletmez. Bu tür maddelere yalıt- kan maddeler denir. Bazı katı maddeler ve sıvı maddeler elektriği iletmediği için yalıtkandır.

Sonraki konumuz Elektriklenme Çeşitleri konusudur.

Elektriklenme Çeşitleri konusuna gitmek için tıklayın.



] }


Liselere Giriş Sınavı (LGS)
5 Haziran 2022 Pazar

Temel Yeterlilik Sınavı (TYT)
18 Haziran 2022 Cumartesi

Alan Yeterlilik Sınavı (AYT)
19 Haziran 2022 Pazar