Bilgi Üzerine Felsefe
1. Bilginin değerine ilişkin sorular
- Varlığın doğru bilgisi var mıdır?
- İnsan neyi, ne kadar bilebilir?
- İnsan aklı her şeyi bilebilir mi?
- Bilgilerimizin sınırı nedir?
- Genel-geçer bir bilgi var mıdır?
- Bilgi, objeleri doğru olarak yansıtır mı?
2- Bilginin kaynağına ilişkin sorular
- Bilgimiz nereden geliyor, bilgimizin kaynağı nedir?
- Bilgiler doğuştan mı gelir?
- Bilgiler sonradan mı kazanılır?
- Bilginin kaynağı deney mi, akıl mı, sezgi mi, yoksa duyular mıdır?
Örnek:
Çözüm: Paragrafta, kişinin günlük yaşantıları sonucunda elde ettiği bilgiden söz edilmektedir. Önceki tecrübelerinden hareketle birey farklı bilgi türlerine sahip olabilmektedir. Salıncağın ipinin kesilince düşme eyleminin olacağının bilinmesi gibi. Bu nedenle bilginin kaynağı sorgulanmaktadır. Cevap B
Zamanın Göreceliği
Özel olarak dizayn edilmiş tek pencereli bir odada oturup, burada belirli bir süre geçirdiğimizi varsayalım. Odada geçen zamanı görebileceği bir de saat bulunsun. Aynı zamanda odanın penceresinden güneşin belirli aralıklarla doğup battığını görelim. Aradan birkaç gün geçtikten sonra, o odada ne kadar kaldığımız sorulduğunda vereceğimiz cevap; hem zaman zaman saate bakarak edindiğimiz bilgi, hem de güneşin kaç kere doğup battığına bağlı olarak yaptığımız hesaptır. Örneğin, odada üç gün kaldığımızı hesaplarız. Ama eğer bizi bu odaya koyan kişi bize gelir de, “aslında sen bu odada iki gün kaldın” derse ve pencerede gördüğümüz güneşin aslında suni olarak oluşturulduğunu, odadaki saatin de özellikle hızlı işletildiğini söylerse, bu durumda yaptığımız hesabın hiçbir anlamı kalmaz.