Noktalama İşaretleri Türkçe 4.Sınıf

14.07.2025

NOKTALAMA İŞARETLERİ

Yazıda okumayı kolaylaştırmak, duygu ve düşüncelerimizi doğru ifade edebilmek için kullanılan işaretlere noktalama işaretleri denir.

Nokta (.)

Tamamlanmış tümcenin sonuna konur.

“Nur eve geldi.”
“Damlaya damlaya göl olur.”

Kısaltmalarda kullanılır.

“Cad. (cadde), Dr. (Doktor), vb. (ve benzeri)

Sıra belirten sayıların sonuna konur.

“5. sınıf, 20. yüzyıl, I. Murat, 2. kat”

Tarihleri yazarken ay ve gün bildiren rakamların arasına konur.

“10. 11. 1938, 30. 08. 1922, 23. 04. 1920”

Ayılar yazıyla yazılırsa nokta kullanılmaz.

“TBMM 23 Nisan 1920’de açıldı.”

Saat ve dakika belirten sayıların arasına konur.

“Saygı duruşu 09.05’te yapılacak”

Matematikte çarpı işareti yerine konur.

8**.2 = 16, 5.**5 = 25

Sayıları okumayı kolaylaştırmak için basamakların arasına konur.

“972**.532.**012 ₺”

NOT Kurum ve kuruluş adlarının baş harfleriyle yapılan kısaltmalarda harflerin arasına nokta kullanılmaz.

“TBMM, THY, MEB, TCDD…”

Virgül (,)

Cümlede aynı görevde olan sözcüklerin arasına konur.

“Kahvaltıda peynir, zeytin, bal yedim.”

Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur.

“Sabah evden erken çıkar, biraz yürüyüş yapar ve dönerdi.”

Hitap ve seslenme sözcüklerinden sonra konur.

“Sevgili Anneciğim,”
“Sayın Müdürüm,”
“Arkadaş, yurduna alçakları uğratma sakın!”

Uzun cümlelerde özneyi vurgulamak için özneden sonra konur:

“Tatlılar, kalorisi fazla fakat vitamini az besinlerdir.”

Noktalı Virgül (;):

Anlamca birbirine bağlı cümleler arasında kullanılır.

“At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır.”
“Doluya koydum, almadı; boşa koydum, dolmadı.”

Virgülle ayrılmış sözcük veya sözcük gruplarını ayırmak için kullanılır.

“Erkek çocuklarına Ali, Hasan, Murat; kız çocuklarına ise Ayşe, Arzu isimlerini verdi.”

Birbirine ama, fakat, çünkü vb. bağlaçla bağlanan cümlelerde bağlaçtan önce kullanılır.

“Kitabı inceledim; fakat pek beğenmedim.”

İki Nokta (:)

Açıklama yapılacak veya örnek verilecek sözcük veya cümleden önce kullanılır.

“hakim: Adalet dağıtan kişi, yargıç”

Karşılıklı konuşmalarda, konuşma çizgisinden önce kullanılır.

Ahmet:
— Arayan soran oldu mu?

Alıntı cümlelerden ve sözlerden önce kullanılır.

Mevlana: “iyiyi ara, güzeli ara, doğruyu ara.” demiş.

Üç Nokta (…):

Herhangi bir nedenle bitmemiş ya da anlamının tamamlanması okuyucuya bırakılan cümlelerin sonuna konur:

“Şu bahar günleri bir gelse…“

Bir takım örneklerden sonra ve benzeri anlamında kullanılır.

“Buranın insanları konukseverdir, alçak gönüllüdür, iyidir…“

Ünlem İşareti (!):

Korku, heyecan, sevinç gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur.

“Yaşasın, sınavı kazanmışım!“

Alay etme, küçümseme, yerme anlamında parantez içinde kullanılır.

“Onun ne kadar akıllı (!) olduğunu bilmeyen mi var?”

Kesme İşareti (‘):

Özel adlara getirilen çekim eklerini ayırmak için kullanılır.

“Muğla‘da hava çok sıcakmış.”

Kısaltmalar sonuna gelen ekleri ayırmada kullanılır.

“Bugün TBMM‘nin açılışının doksanıncı yılını kutluyoruz.”

Sayıların sonuna getirilen ekleri ayırmada kullanılır.

“Sınav saat 11.00‘de başlayacak.”

Tırnak İşareti (” “):

Başka bir kişiden ya da yazıdan aktarılan sözlerin başına ve sonuna konur.

Atatürk “En büyük savaş, cahilliğe karşı yapılan savaştır.” demiştir.

Kısa Çizgi (-):

Satır sonuna sığmayan sözcüklerin devamı olduğunu belirtmek için konur.

“Sabahları kuş sesleriyle uyanmak ak–
şamları ateş yakıp şarkı söylemek çok güzeldi.”

Sözcükleri hecelerine ayırmak için kullanılır.

“ge – li – yo – ruz, bal –kon– da”

Arasında, ve , ile, – den anlamlarını vermek için iki sözcüğün veya sayının arasına konur.

“Türkçe – İngilizce sözlük aldım.”
“Ankara – İstanbul kara yolu.”

Bir başlangıcı ve sonu ifade eden tarihlerle, sayılar arasına konur.

“I. Dünya Savaşı 1914 – 1918 tarihleri arasında olmuştur.”

Konuşma Çizgisi (Uzun Çizgi) (—):

Yazıda konuşmaları göstermek için kullanılır.

— Sen nerelisin?
— Manisalıyım.

Soru İşareti (?):

Soru anlamı taşıyan sözcük ya da cümlelerin sonuna konur.

“Neden geç kaldın?“, Ne zaman?“

Kuşku duyulan bilgilerin yanına ya da bilinmeyen bilgilerin yerine parantez içinde konur.

“Yazar (? – 1842) yılları arasında yaşamıştır.”

Parantez ( ):

Cümle içinde herhangi bir konu, durum veya sözcükle ilgili açıklama yapılacaksa bu açıklama parantez içinde yapılır.

“O (Mehmet) bizimle birlikteydi.”

Cümle içinde geçen yabancı sözcüğün okunuşunda kullanılır.

“Shakespeare (Şekspir) tiyatro eserleri ile tanınır.”

DenDen ( // ):

Bir yazıdaki maddelerin sıralanmasında veya bir çizelgede alt alta gelen sözcüklerin tekrar yazılmasını önlemek için kullanılır.

“1980 doğumludur.

1990 // ” gibi…

Çözümlü Test Soruları

1. Soru Tamamlanmış bir cümlenin sonuna hangi noktalama işareti konur?

A) Virgül (,) B) Soru işareti (?) C) Nokta (.) D) Ünlem işareti (!)

Doğru Cevap: C

Çözüm: Tamamlanmış, bitmiş cümlelerin sonuna nokta konur. Örneğin: “Ali okula gitti.”

2. Soru “Bugün okula gittin mi” cümlesinin sonuna hangi noktalama işareti konmalıdır?

A) Nokta (.) B) Virgül (,) C) Soru işareti (?) D) Ünlem işareti (!)

Doğru Cevap: C

Çözüm: Soru soran cümlelerin sonuna soru işareti konur. “Gittin mi?” ifadesi bir soru sorduğu için sonuna soru işareti gelmelidir.

3. Soru “Pazardan elma armut çilek aldım” cümlesinde, sıralanan kelimeler arasına hangi noktalama işareti gelmelidir?

A) Nokta (.) B) Virgül (,) C) Soru işareti (?) D) Ünlem işareti (!)

Doğru Cevap: B

Çözüm: Birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelimelerin arasına virgül konur. Bu cümlede “elma”, “armut” ve “çilek” eş görevli kelimelerdir. Doğrusu: “Pazardan elma, armut, çilek aldım.”

4. Soru Sevinç, korku, şaşırma, acı gibi güçlü duyguları anlatan veya seslenme, hitap bildiren cümlelerin sonuna hangi noktalama işareti konur?

A) Nokta (.) B) Virgül (,) C) Soru işareti (?) D) Ünlem işareti (!)

Doğru Cevap: D

Çözüm: Duygu anlatan veya seslenme, hitap bildiren cümlelerin sonuna ünlem işareti konur. Örneğin: “Yaşasın! Yarışmayı kazandık!” veya “Eyvah! Yangın var!”

5. Soru Satır sonuna sığmayan kelimeleri hecelerine ayırıp göstermek için hangi noktalama işareti kullanılır?

A) Kesme işareti (‘) B) Tırnak işareti (“) C) Kısa çizgi (-) D) Uzun çizgi (—)

Doğru Cevap: C