Batı Blokunun Kuruluşu
ABD, 1817 – 1825 yılları arasında görev yapan başkan Monroe’nin dış politikaya yönelik kongreye sunduğu prensipler olarak bilinen Monroe Doktrini gereğince yalnızlık politikası takip etmeyi, Avrupa’daki gelişmelere kayıtsız kalmayı bağımsızlığına ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi şartıyla kabul etmişti.
II. Dünya Savaşı’ndan sonra yaşanan güç değişimi ve SSCB tehdidi ABD’yi Batılı devletlerin liderliğini üstlenmeye yönlendirdi. Sovyet yayılmasını ancak ABD’nin durdurabileceğini düşünen İngiltere, ABD’ye Batılı ülkelerin liderliğini teklif etti. Bu durum ABD’nin aktif bir politika izlemesine yol açtı.
Truman Doktrini ve Marshall Planı
Bilgi: Marshall yardımı İkinci Dünya Savaşı’na fiilen katılan ve savaşta zarar gören Avrupa ülkelerine yapılacaktı. Türkiye bu şartı taşımıyordu. Ancak:
- Sovyet tehdidi altında olması,
- Batı’nın ihtiyacı olan petrol kaynaklarının bulunduğu Orta Doğu ülkeleri ile komşu olması
gibi nedenlerden dolayı yardım kapsamına alınmıştır.
Molotov Planı
- SSCB tarafından Marshall Planı’na karşılık oluşturulan plandır. SSCB ile uydu devletler arasındaki ekonomik ilişkileri ve iş birliğini geliştirmeye yöneliktir.
- Sovyet Dışişleri Bakanı Molotov’un adını alan plan ile ABD’nin Doğu Avrupa ülkeleri üzerinde etkili olmasının önlenmesi amaçlanmıştır.
NATO’nun (Kuzey Atlantik ittifakı) Kuruluşu
- SSCB’nin tehditlerine karşı İngiltere, Fransa, Hollanda, Belçika, İzlanda, Danimarka, İtalya, Norveç, Lüksemburg, Portekiz, Kanada ve ABD tarafından 1949’da kurulmuştur.
- Savunma amacı yanında ekonomik. siyasi ve sosyal alanlarda da iş birliğini öngörmüştür.
- NATO’nun kurulmasıyla Sovyet yayılmasına karşı etkili bir set kurulmuş, Batı Bloku ortaya çıkmıştır. Türkiye, 1952 yılında NATO’ya katılmıştır.
Bilgi: NATO’nun kurulması ve genişlemesi karşısında Doğu Bloku ülkeleri de 1955’te Varşova Paktını kurmuştur.
Avrupa Konseyinin Kurulması
- 5 Mayıs 1949’da İngiltere, Fransa, Hollanda, Belçika, Danimarka, İtalya, İrlanda, Lüksemburg, Norveçve İsveç tarafından Londra’da kurulmuştur. İnsan hakları, hukuk, iş birliği, medya, sağlık, eğitim, kültür, spor ve sosyal dayanışma çalışma alanlarıdır.
- Askerî niteliği yoktur. Türkiye, 8 Ağustos 1949’da üye olmuştur.
Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET)
Kurulmasında,
- Avrupa merkezli iki büyük savaşın ağır sonuçlar ortaya çıkarması karşısında çözüm arayışına girilmesi
- Avrupa devletleri arasındaki düşmanlığın ortadan kaldırılarak bütünleşmenin sağlanmak istenmesi
- Avrupa devletlerinin ekonomik potansiyellerini birleştirerek Avrupa pazarı oluşturmak istemesi
- Sovyetler Birliği’nin batıya doğru yayılmasının önlenmek istenmesi
etkili olmuştur.
