Batı Bloku
II. Dünya Savaşı sonrası daha da güçlenen SSCB’nin kurdurduğu sosyalist devletler aracılığı ile dünya siyasetinde en etkili aktörlerden biri hâline gelmesi, savaş sonrası kendi kıtasına çekilen ABD’yi daha aktif politikalar izlemek zorunda bıraktı. ABD 1946’dan sonra Doğu Bloku’nu kuşatmak ve komünizmin yayılmasını önlemek için oluşturduğu “çevreleme politikası” doğrultusunda Truman Doktrini ve Marshall Planı’nı uygulamaya koymuş, NATO’nun kurulmasına da öncülük etmiştir.
Truman Doktrini
ABD Başkanı Harry Truman’ın SSCB yayılmacılığını doğrudan tehdidi altında bulunan Türkiye ve Yunanistan’ı güçlendirmek için bu ülkelere maddi yardım yapılmasını önerdiği Truman Doktrini, ABD’nin İngiltere’den boşalan Batı dünyasının liderliğini üstlendiğini, SSCB ile mücadeleyi başlattığını ilan ettiğinin de göstergesidir.
Truman Dokirini’nin gereği olarak Türkiye’ye de 100 milyon dolar yardım yapılması, Türkiye-ABD ilişkilerinde yeni bir dönemin başlangıcı olurken Cumhuriyet Dönemi’nin çok kutuplu dış politikasından ABD merkezli tek kutuplu, dış politikaya geçişin de ilk adımı oldu.
Marshall Planı (1947)
Marshall Planı, II. Dünya Savaşı nedeniyle her alanda büyük zarar gören Avrupa’yı yeniden yapılandırmak ve SSCB’nin Avrupa ve Orta Doğu’da yayılmasını önlemek amacıyla ABD’nin ihtiyaç duyan ülkelere yardım yapmasını içeren ve bu planı gündeme getiren ABD Dışişleri Bakanı Marshall’ın adıyla bilinen yardım programıdır. Marshall yardımından İngiltere, Türkiye, Fransa, Belçika, Hollanda’nın da içinde bulunduğu birçok Batılı ülke yararlandı. Marshall Planı ile ülkelere yapılan yardımlar Avrupa’da kısa sürede sanayi ve tarım üretiminde büyük artış sağladı.
* Marshall Planı’na karşılık SSCB’nin önderliğindeki Doğu Bloku da üye ülkeler arasında ekonomik ilişkileri ve iş birliğini geliştirmek için Molotof Planı adını verdikleri bir ticaret politikası geliştirdiler.
NATO’nun Kurulması
NATO; SSCB’yi ve komünizmin yayılmasını kendileri için tehdit olarak gören İngiltere, Fransa, Belçika, Norveç, İzlanda, Danimarka, Portekiz, Kanada ve İtalya’nın ABD’nin öncülüğünde 4 Nisan 1949’da oluşturdukları ortak savunma teşkilatıdır. Siyasi, ekonomik ve sosyal alanlarda da iş birliğini amaçlayan NATO’ya, Türkiye ve Yunanistan’da 1952’de katıldılar.
