Neden – Sonuç İlişkisi
Bir eylemin veya durumun gerçekleşmesinin nedenini ve bu nedene bağlı olarak ortaya çıkan sonuçları içinde barındıran cümlelerdir. Neden – sonuç cümlelerinde iki yargı bulunur. Bu yargılardan biri ortaya çıkan olayı, durumu yani sonucu ifade eder; diğeri bu sonucun ortaya çıkmasında etkili olan nedendir. Cümleler arasındaki neden – sonuç ilişkisi genellikle “için, diye, çünkü, yüzünden, -diğinden, -dan dolayı” gibi ifadelerle kurulur.
- Örnek: Teknoloji geliştiğinden(neden) artık mektup yazılmıyor.(sonuç)
Bu cümlede mektup yazılmamasının nedeni teknolojinin gelişmemesidir. - Evden dışarı çıkmadım çünkü(sonuç) hava çok soğuk.(neden)
Bu cümlede evden çıkmamaya gerekçe olarak havanın soğukluğu göserilmiştir. - Çok heyecanlanmıştı(sonuç) çünkü onu ilk kez görüyordu.(neden)
Bu cümlede kişinin heyecanlanmasının nedeni karşılaştığı kişiyi ilk kez görmesidir.
Dikkat:
- Bazı cümlelerde sonuç, nedenden önce verilebilir.
○ Ali’nin doğum gününe gelmedim(temel yargı/sonuç) çünkü beni çağırmadı. (yan yargı/ neden) - Bazı cümlelerde neden ve sonuç birbirinden bağımsız cümlelerde verilebilir.
○ Çok kar yağıyordu(neden), yola çıkamadık.(sonuç)
(1) Son günlerde pek çok güzel roman yazıldı. (2) Neredeyse yazarlar birbiriyle yarışıyorlar. denebilir. (3) Ben de bu romanlardan birini alıp okumak istedim. (4) Kitapları inceledim ancak alamadım.(Sonuç)
(5) Bir kitaba o kadar para verebileceklerden değilim.(neden)
Örnek Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “neden — sonuç” ilgisi yoktur?
A) Çok ağladığı için gözleri kızardı.
B) Uykusu geldiği için erken uyudu.
C) Onu çok özlediği için İzmir’e gitti.
D) Öğretmenin gözüne girmek için elinden geleni yapıyor.
