- Bir sıvı içine batırılan kılcal (çok ince) borularda sıvıların yükseldiği veya tam tersi olarak sıvı seviyesinin azaldığı görülür. Bu olay kohezyon ve adezyon kuvvetlerinin etkisi ile gerçekleşir.
- Cam ile su arasındaki adezyon kuvveti, suyun kohezyon kuvvetinden büyüktür.
- Yeteri kadar ince bir cam boru, su içine batırıldığında cam boru içindeki su yükselir.
- Bitkilerin en uç noktalarına topraktan su taşınması bu şekilde gerçekleşir.
- Cam ile cıva arasındaki adezyon kuvveti, cıvanın kohezyon kuvvetinden küçüktür.
- Bir cam boru, cıva içine batırıldığında boru içindeki cıva alçalır.
- Sıvıların bu şekilde ince borular içinde yükselmesi ya da alçalması olayına kılcallık denir.
Kılcallık Etkisine Örnekler
- Kılcallık sayesinde; bitki ve ağaçlar topraktan su çeker, peçete ve havlular suyu emer.
- Topraktan emilen su, ağaçların çok i ce taşıma borularında en yüksekteki yaprağa kadar yükselir.
- Kılcallık olayı, suyun nemli bölgelerden kuru bölgelere toprak tarafından taşınmasında da görev alır.
- Gözyaşının, gözyaşı kanalları ile uzaklaştırılması, kılcallık olayı ile sağlanır.
- Eriyen mumun iplikte yükselmesi kılcallık ile gerçekleşir.
Kılcallık Olayını Etkileyen Faktörler
Sıvının kılcal borulardaki yükselme ya da alçalma miktarını etkileyen bazı değişkenler vardır. Bunlar;
- Sıvının yüzey gerilim katsayısı,
- Sıvının özkütlesi,
- Yer çekimi ivmesi,
- Kılcal borunun cinsi,
- Kılcal borunun kesit alanı şeklinde sıralanabilir.
- Kılcal borunun kesit alanı azaldıkça kılcallık etkisi (sıvının kılcal borudaki yükselme miktarı) artar.
- Cıva gibi yüzey gerilimi büyük olan sıvılar kılcal borularda alçalır. Buna ters kılcallık denir. Ters kılcallıkta da boru kesit alanı azaldıkça sıvının alçalma miktarı artar.
- Yüzey gerilim katsayısı büyük olan sıvılara ıslatmayan sıvı denir. Islatmayan sıvılarda ters kılcallık oluşur.
- Kılcal borunun kesit alanı azaldıkça kılcallık etkisi (sıvının kılcal borudaki yükselme miktarı) artar.
- Cıva gibi yüzey gerilimi büyük olan sıvılar kılcal borularda alçalır. Buna ters kılcallıkda denir. Ters kılcallıkta da borunun kesit alanı azaldıkça sıvının alçalma miktarı artar.
- Yüzey gerilim katsayısı büyük olan sıvılara ıslatmayan sıvı denir.
- Islatmayan sıvılarda ters kılcallık oluşur.
şimdi yüzey gerilimiyle kılcallık ters orantılı mı