Siyaset felsefesi, insan topluluklarını bir arada tutan en temel yapı olan devleti ve iktidarı derinlemesine sorgular. Bu sorgulamaların başında, **Devletin Kökeni** problemi gelir. Bu konuda iki temel görüş vardır: Devletin insanın doğal yaşamının bir devamı olduğunu savunan **doğal kurum** anlayışı ve devletin, insanların belli haklarını güvence altına almak için bir araya gelerek yaptığı gönüllü bir **toplum sözleşmesi** sonucu oluştuğunu iddia eden kuram. İkinci temel problem ise **İktidarın Kaynağı ve Meşruiyeti**dir. İktidarın meşru (haklı) kaynağı; gelenek, kutsal emirler, güç veya halkın rızası olabilir. Bir iktidarın zorla değil, rızayla yönetebilmesi için meşru olması gerekir. Üçüncü önemli problem ise **İdeal Düzen ve Ütopyalar**dır. Filozoflar, “En iyi yönetim biçimi nedir?” sorusuna yanıt ararken, ideal toplum modelleri tasarlamışlardır. **Platon’un “Devlet”** adlı eseri buna en iyi örnektir. Ütopyalar, mevcut toplumsal sorunlara eleştirel bir bakış açısı sunarken; **distopyalar**, mükemmel görünen sistemlerin potansiyel tehlikelerine karşı uyarıda bulunur.

---

Çözümlü Örnek Test Soruları

---

Soru 1:

Aşağıdaki filozoflardan hangisi, devletin insanın doğası gereği bir araya gelmesiyle oluşan doğal bir kurum olduğunu savunmuştur?

A) John Locke
B) Jean-Jacques Rousseau
C) Aristoteles
D) Thomas Hobbes
E) Niccolò Machiavelli

Çözüm:
Aristoteles, insanı “toplumsal bir hayvan” (zoon politikon) olarak tanımlamış ve devletin, bu toplumsal doğanın doğal bir sonucu olarak ortaya çıktığını savunmuştur.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 2:

Bir iktidarın, halkın rızası ve onayı ile yönetmesi, o iktidarın hangi özelliğini ifade eder?

A) Egemenlik
B) Adalet
C) Güç
D) Meşruiyet
E) Yasa

Çözüm:
Meşruiyet, bir iktidarın, yönetilenler tarafından yasal ve ahlaki olarak kabul edilmesi ve haklı görülmesidir. Zorbalıkla elde edilen güçten farklıdır.
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

Soru 3:

Thomas Hobbes’un toplum sözleşmesi teorisine göre, insanlar devleti neden kurmuştur?

A) Doğal haklarını genişletmek için.
B) Birbirlerine karşı güvenliklerini sağlamak için.
C) Zenginliği eşit olarak paylaşmak için.
D) Sadece düşünce özgürlüğünü korumak için.
E) Kendi yöneticilerini seçmek için.

Çözüm:
Hobbes’a göre, doğa durumundaki “herkesin herkese karşı savaşı”ndan kurtulmak ve can güvenliğini sağlamak amacıyla insanlar, yetkilerini devlete devrederek toplum sözleşmesi yapmışlardır.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 4:

Platon’un “Devlet” adlı eserinde tasarladığı ideal devlet modelinde, yönetici sınıfın sahip olması gereken en önemli özellik nedir?

A) En zengin olmaları.
B) En güçlü askerler olmaları.
C) Halkın çoğunluğunu temsil etmeleri.
D) Bilge ve adaletli olmaları.
E) Dini liderler olmaları.

Çözüm:
Platon’a göre, ideal devlet, sadece aklı ve bilgiyi temsil eden “filozof krallar” tarafından yönetilmelidir. Bu yöneticiler bilgelikleriyle adaleti sağlarlar.
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

Soru 5:

Siyaset felsefesinde “ütopya” ve “distopya” kavramlarını birbirinden ayıran temel fark aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ütopya geçmişi, distopya geleceği anlatır.
B) Ütopya ideal bir düzeni, distopya ise kusurlu bir düzeni anlatır.
C) Ütopya bilim kurgu, distopya fantastik bir türdür.
D) Ütopya yönetim biçimini, distopya ekonomiyi anlatır.
E) Ütopya imkansız, distopya ise mümkündür.

Çözüm:
Ütopya, mükemmel, hayali bir toplum düzeni tasarlarken; distopya, kusurlu, baskıcı ve korkutucu bir gelecek senaryosu çizerek ütopyanın potansiyel tehlikelerine dikkat çeker.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 6:

Aşağıdakilerden hangisi, bir iktidarın meşruiyetini yitirmesine yol açan bir durumdur?

A) Yasaların eşit ve adil uygulanması.
B) Halkın rızasının alınmaması.
C) Yönetimde geleneklere bağlı kalınması.
D) Bürokrasinin işlerini düzgün yapması.
E) Halkın haklarının korunması.

Çözüm:
Bir iktidarın meşruiyeti, genellikle halkın o yönetime olan inancı ve rızasıyla ilişkilidir. Halkın rızası olmadan yönetmek, iktidarın meşruiyetini zedeler.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 7:

Montesquieu’nün “güçler ayrılığı” ilkesi, devlet iktidarının hangi üç temel gücünün birbirinden ayrılmasını öngörür?

A) Yasama, yargı, ordu.
B) Yasama, yürütme, yargı.
C) Yürütme, yasama, finans.
D) Yargı, ordu, polis.
E) Yönetim, ordu, yasama.

Çözüm:
Güçler ayrılığı ilkesi, yasama (yasa yapma), yürütme (yasa uygulama) ve yargı (yargılama) organlarının birbirinden bağımsız çalışmasını amaçlar.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 8:

Jean-Jacques Rousseau’ya göre, toplum sözleşmesinin amacı nedir?

A) Kişisel mülkiyeti kaldırmak.
B) Bireyin doğal özgürlüğünü mutlak bir özgürlüğe dönüştürmek.
C) Bireyin güvenliğini ve özgürlüğünü korumak.
D) Bir mutlak monarşi kurmak.
E) Devletin yetkilerini sınırsız hale getirmek.

Çözüm:
Rousseau, toplum sözleşmesinin amacının, bireylerin doğal özgürlüklerini kaybetmeden toplumsal yaşamın getirdiği güvenliği ve sivil özgürlüğü kazanmalarını sağlamak olduğunu savunur.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 9:

“Devletin varlığı, belli bir sınıfa hizmet etmesi ve mevcut eşitsizlikleri koruması nedeniyle kötü ve zararlıdır.” diyen bir düşünür hangi siyasal görüşe daha yakındır?

A) Liberalizm
B) Faşizm
C) Anarşizm
D) Muhafazakarlık
E) Totalitarizm

Çözüm:
Anarşizm, devletin varlığını tamamen reddeden ve devletsiz bir toplum düzeni savunan siyasi bir ideolojidir.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 10:

Siyaset felsefesinde “iktidar”, aşağıdakilerden hangisiyle daha çok ilişkilidir?

A) Halkın rızasıyla yönetme.
B) Bir topluluğu yönetme ve denetleme yetkisi.
C) Yasaların adil olması.
D) Toplumsal sözleşmenin meşru olması.
E) Halkın hak ve özgürlükleri.

Çözüm:
İktidar (güç), bir topluluk üzerinde yasa koyma, uygulama ve denetleme yetkisidir. Bu yetkinin meşru olup olmadığı ise ayrı bir konudur.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 11:

Aşağıdaki ütopyalardan hangisi, ideal toplumu sadece akıl ve bilgelik temelinde kurmuştur?

A) Thomas More’un “Ütopya”sı
B) Platon’un “Devlet”i
C) Francis Bacon’ın “Yeni Atlantis”i
D) Aldous Huxley’in “Cesur Yeni Dünya”sı
E) George Orwell’ın “1984”ü

Çözüm:
Platon’un “Devlet”i, ideal toplumu tasarlarken, yönetimi akla ve felsefi bilgiye sahip filozof krallara bırakmıştır.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 12:

Siyaset felsefesinde, bir yöneticinin iktidarını “Tanrı’dan aldığı”nı savunan meşruiyet kaynağı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Geleneksel Meşruiyet
B) Rasyonel-Yasal Meşruiyet
C) Karizmatik Meşruiyet
D) İlahi Kaynak
E) Halkın Rızası

Çözüm:
İlahi Kaynak kuramı, yöneticinin iktidarının kaynağının Tanrı’nın iradesi olduğunu ve bu nedenle iktidarının sorgulanamayacağını savunur.
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

Soru 13:

Aşağıdakilerden hangisi, toplum sözleşmesi kuramcılarının eleştirdiği “doğa durumu”nun bir özelliği değildir?

A) Mülkiyetin olmaması.
B) Yasaların olmaması.
C) İnsanların birbirleriyle sürekli savaş halinde olması.
D) Güvenliğin ve adaletin olmaması.
E) Devletin varlığı.

Çözüm:
Doğa durumu, devletin olmadığı bir durumu ifade eder. Bu nedenle, devletin varlığı doğa durumunun bir özelliği olamaz.
Doğru cevap E şıkkıdır.

---

Soru 14:

John Locke’a göre, devletin temel amacı nedir?

A) Sadece güvenliği sağlamak.
B) Bireylerin yaşam, özgürlük ve mülkiyet haklarını korumak.
C) Halkın tüm zenginliğini devlete aktarmak.
D) Savaş hazırlığı yapmak.
E) Bir soylu sınıf yaratmak.

Çözüm:
John Locke, toplum sözleşmesinin temel amacının, bireylerin doğuştan gelen yaşam, özgürlük ve mülkiyet gibi temel haklarının korunması olduğunu savunur.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 15:

Siyaset felsefesi için, ütopyaların en önemli işlevi nedir?

A) Gerçekte uygulanabilir yönetim modelleri sunmak.
B) Mevcut toplumsal ve siyasal düzenleri eleştirmek.
C) İnsanların hayal gücünü geliştirmek.
D) Tarihsel olayları analiz etmek.
E) Sadece edebi bir tür olarak kalmak.

Çözüm:
Ütopyalar, gerçekçi olmayan hayali modeller olsalar da, mevcut siyasal ve toplumsal yapıların sorunlarını gözler önüne sermek ve daha iyi bir dünya için yeni fikirler sunmak amacıyla kullanılır.
Doğru cevap B şıkkıdır.