Mol sayısı
- Uluslararası birim sistemine (SI) göre madde miktarı birimi mol’dür.
- Gazın miktarını belirlemede mol sayısı kullanılır.
- Sabit hacimli bir kapta mol sayısının artması basıncın artmasını sağlar.
- Sabit basınçlı bir kapta mol sayısının artması kabın hacminin artmasına neden olur.
Sıcaklık
- Bir sistemde, moleküllerin ortalama kinetik enerjisinin ölçüsüne sıcaklık denir.
- Gazlarda, yapılan tüm hesaplamalarda sıcaklık birimi olarak Kelvin (K) kullanılır.
- Kelvin mutlak sıcaklığın birimidir.
- 0 Kelvin -273,15 °C’dir. Buradaki -273,15 rakamı işlem kolaylığı olması için -273 olarak alınır.
- Gazlarda ortalama kinetik enerji mutlak sıcaklıkta doğru orantılıdır.
- Sıcaklıklar farklı birimlerde verilirse birimi Kelvin’e çevirmek gerekir.
- Mol sayısı sabit olduğunda mutlak sıcaklığın artması basınç ya da hacmin de doğru orantılı olarak artmasına neden olur.
Örnek:
Bilgi: Deniz seviyesindeki atmosfer basıncı çok büyük farklılıklar göstermez. Şimdiye kadar kaydedilen en büyük değer Sibirya’da 32,01 InHg (1084 mb ya da 1,0698 atm), en küçük değer ise Güney Pasifikteki bir tayfunda 25,90 InHg’dir (877 mb ya da 0,865 atm). Bu küçük basınç farkları Dünya’nın fırtına ve rüzgâr olaylarını belirler
Hacim
- Bir maddenin uzayda kapladığı yere hacim denir.
- Gazlar bulundukları kabı doldurur.
- Bir gazın hacmi bulunduğu kabın hacmi kadardır.
- Hacmin temel ölçü birimi m3‘tür.
- Hacim birimi olarak genellikle cm3, dm3, m3, mL ya da L kullanılır.
- Bu hacim birimleri arasındaki ilişki aşağıdaki gibidir:
- Laboratuvarlarda gazların hacimleri gaz büretleri ile ölçülür.
- Sürtünmesiz hareketli pistonlu kaplar ve ideal elastik balonlarda mol sayısı ya da sıcaklık artışı ile basınç değeri değişmezken hacim artar.
Örnek:
Basınç
- Birim yüzeye etki eden dik kuvvete basınç denir.
- Gaz basıncı, gaz taneciklerinin bulundukları kabın iç çeperlerine çarpması sebebiyle oluşur.
- Uluslararası birim sistemine (SI) göre basınç birimi Newton/metrekare (N/m2) ya da pascal (Pa)’dır.
- Gazlar için standart atmosfer basıncı (atm), cmHg, torr ve bar gibi birimler de kullanılır.
- Basınç birimleri arasındaki ilişki aşağıdaki gibidir:
Örnek:
Gaz Basıncının Ölçülmesi
Örnek:
