Temel Haklar ve Özgürlükler
Temel haklar, insanın doğuştan sahip olduğu, insanca yaşayabilmesi için gerekli olan haklardır. Özgürlük, insanın dış etkilerden bağımsız olarak kendi istek ve düşüncelerine göre karar verebilmesidir.
Anayasa ile güvence altına alınan temel haklarımızdan bazıları şunlardır:
Madde 17: Kişi Dokunulmazlığı Hakkı (Yaşama Hakkı)
- Herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir. Tıbbi zorunluluklar dışında, kişinin rızası olmadan vücudu üzerinde deney yapılamaz.
Madde 20: Özel Hayatın Gizliliği Hakkı
- Herkes, özel ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın gizliliği ihlal edilemez.
Madde 22: Haberleşme Özgürlüğü
- Herkes, haberleşme hürriyetine sahiptir. Haberleşmenin gizliliği esastır.
Madde 23: Yerleşme ve Seyahat Hürriyeti
- Herkes, yerleşme ve seyahat hürriyetine sahiptir. Vatandaşlar sınır dışı edilemez veya yurt dışına çıkmaları engellenemez.
Madde 25: Düşünce Özgürlüğü
- Herkes, düşünce ve kanaat özgürlüğüne sahiptir. Hiç kimse, düşüncelerinden dolayı kınanamaz veya cezalandırılamaz.
Madde 42: Eğitim ve Öğrenim Hakkı
- Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından mahrum bırakılamaz. Eğitim, devletin en temel görevlerinden biridir ve Atatürk ilkeleri doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre yapılır.
Madde 56: Sağlık Hakkı
- Herkes sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevrenin korunması, beden ve ruh sağlığının devamı için devletin görevidir. Sağlık hizmetleri, genel sağlık sigortası ile güvence altına alınabilir.
Madde 67: Seçme ve Seçilme Hakkı
- Vatandaşlar, seçimlerde oy kullanma, aday olma ve halk oylamalarına katılma hakkına sahiptir. Kanunda belirtilen şartlar çerçevesinde bu haklar kullanılır.
Not:
- Temel hak ve özgürlükler devredilemez, dokunulmaz ve vazgeçilmezdir.
- Bu hakların sınırlanabileceği durumlar: Savaş, terör olayları, doğal afetler, salgın hastalıklar ve olağanüstü haller.
