Sert Sular
Yağmur suları yer altında ve yer üstünde ilerlerken kireçli topraktan geçtiklerinde kireci çözerler. Bunun sonucunda suya Ca2+ iyonları karışır. Benzer şekilde bazı toprak katmanlarından da sular geçtiklerinde bu sulara Mg2+ iyonları da karışır. Yapısında Ca2+ veya Mg2+ ya da her iki iyonu da fazla miktarda bulunduran sulara sert sular denir.
Sert Suların Özellikleri
- Yapısında Ca2+ veya Mg2+ iyonu fazladır.
- Kireçli su olarak adlandırılırlar.
- Sağlık açısından tehlikeli değildirler. (Ca2+ iyonu kemik gelişimi açısından önemlidir.)
- Rengi şeffaf olabilir.
Sert Suların Olumsuz Etkileri
Sert sularda sabun köpürmez. Bu tür sular sabunun fazla harcanmasına neden olur. Ca2+ veya Mg2+ iyonları sabunla tepkimeye girerek çökelti oluşturur ve böylece sabun kirle temas edemeden harcanmış olur.
Sert sular giysilerin daha çabuk yıpranmasına ve renginin solmasına neden olur.
Sert suda bulunan iyonlar kumaş üzerinde çökelti oluşturur ve bu da kumaşın yıpranmasına ve renginin solmasına sebep olur.
Sert sular bulaşık, lavabo ve musluk gibi yüzeylerde kireç lekeleri oluşturur.
Sert suyla temizlenen yüzeylerde suyun buharlaşmasından sonra sudaki tuzların çökmesiyle lekeler oluşur.
Sert sular ısıtıcılarda kireç birikimine neden olur. Bu da elektrik tüketimini artırır.
Isıtıcının yüzeyinde biriken sert sudaki tuzlar (kireç) ısının suyla iletimini engeller.
Sert sular sıcak su borularının tıkanmasına neden olur.
Sert suyu taşıyan borularda kireç birikimi olur. Bu yüzden borunun çapı küçülür, zamanla yıpranır ve parçalanır.
Sert sular cam yüzeylerin ve eşyaların zamanla aşınmasına neden olur.
Sert sular çaydanlıkların dibinde tortu oluşmasına neden olur.
Sert suların yumuşatılması yapısındaki Ca2+ veya Mg2+iyonlarını ortamdan uzaklaştırılarak yapılır. Bu iyonları fazla bulundurmayan sulara ise yumuşak su denir.
Sert suları yumuşatmak için iki yöntem kullanılır:
1. Kaynatarak yumuşatma: Su kaynatıldığında sertliğe neden olan Ca2+ iyonları sudaki CO2-3veya HCO–3 iyonları ile birleşir ve dibe çöker. Böylece sert su yumuşamış olur. Bu işlem pahalı bir işlemdir, çok fazla enerjiye ihtiyaç duyulur ve işlem sonunda su bulanıklaşır.
2. İyon değiştirici reçine yastıkları ile yumuşatma: İyon değiştirici reçine yastıkları sudaki Ca2+ ve Mg2+ iyonlarının suya sertlik vermeyen Na1+ veya K1+ gibi iyonlarla yer değiştirilmesini sağlar. Reçine yastığı Na1+ iyonlarının tamamen harcandığında kullanılmaz hâle gelir.
Suların sertliğini belirlemek için farklı ölçekler kullanılmıştır.
a) Fransız Sertlik Derecesi: 1 litrede 10 mg kalsiyum karbonat (CaCO3) içeren su 1 Fransız sertliği olarak tanımlanır.
b) İngiliz Sertlik Derecesi: 1 litrede 14,3 mg kalsiyum karbonat (CaCO3) içeren su 1 İngiliz sertliği olarak tanımlanır.
c) Alman Sertlik Derecesi: 1 litrede 17,8 mg kalsiyum karbonat (CaCO3) içeren su 1 Alman sertliği olarak tanımlanır.
