İnsanların yaşamlarını sürdürmek ve ihtiyaçlarını karşılamak için yaptıkları tüm faaliyetlere **ekonomik faaliyetler** denir. Bu faaliyetler, genel olarak **birincil (tarım, hayvancılık, ormancılık, balıkçılık, madencilik), ikincil (sanayi, inşaat) ve üçüncül (hizmetler: eğitim, sağlık, turizm, bankacılık, ulaşım)** olmak üzere üç ana gruba ayrılır. Birincil faaliyetler, ham maddenin doğrudan doğadan elde edilmesine dayanırken, ikincil faaliyetler bu ham maddelerin işlenerek yeni ürünler haline getirilmesidir. Üçüncül faaliyetler ise mal üretimi yerine hizmet sunumuna odaklanır. Bir ülkenin gelişmişlik düzeyi, genellikle ekonomik faaliyetlerin sektörlere göre dağılımına bakılarak anlaşılır. Gelişmiş ülkelerde, çalışan nüfusun büyük bir kısmı üçüncül (hizmet) sektörde yer alırken, az gelişmiş ülkelerde birincil (tarım) sektörün payı daha yüksektir. Ekonomik faaliyetler, doğal çevre üzerinde de büyük etkilere sahiptir. Sanayileşme ve kentleşme, hava ve su kirliliği, ormanların tahribi ve doğal kaynakların aşırı tüketimi gibi çevresel sorunlara yol açabilir. Bu test, ekonomik faaliyetlerin temel özelliklerini ve etkilerini anlamanıza yardımcı olacaktır.

---

Çözümlü Örnek Test Soruları

---

Soru 1:

Aşağıdaki ekonomik faaliyetlerden hangisi, **birincil ekonomik faaliyet** grubunda yer alır?

A) Öğretmenlik
B) Otomobil üretimi
C) Balıkçılık
D) Bankacılık
E) Ulaşım hizmetleri

Çözüm:
Birincil ekonomik faaliyetler, doğadan ham madde elde etmeye dayanır. **Balıkçılık**, bu gruba giren birincil bir faaliyettir. Öğretmenlik, bankacılık ve ulaşım üçüncül (hizmet) sektöre, otomobil üretimi ise ikincil (sanayi) sektöre aittir.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 2:

Bir ülkedeki çalışan nüfusun büyük çoğunluğu, aşağıdaki ekonomik sektörlerden hangisinde çalışıyorsa, o ülkenin gelişmiş bir ülke olduğu söylenebilir?

A) Birincil (tarım, hayvancılık)
B) İkincil (sanayi)
C) Üçüncül (hizmet)
D) Dördüncül (araştırma)
E) Beşincil (üst düzey yöneticilik)

Çözüm:
Gelişmiş ülkelerin ekonomisi, genellikle hizmet sektörüne (eğitim, sağlık, turizm, finans vb.) dayanır. Bu nedenle çalışan nüfusun büyük çoğunluğu **üçüncül** sektörde yer alır.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 3:

Aşağıdakilerden hangisi, sanayileşmenin doğal çevreye olan olumsuz etkilerinden biri **değildir**?

A) Hava kirliliğinin artması
B) Su kaynaklarının kirlenmesi
C) Doğal kaynakların aşırı tüketimi
D) İstihdam (iş imkanları) olanaklarının artması
E) Tarım arazilerinin yerleşime açılması

Çözüm:
Sanayileşme, iş imkanlarını artırır ve bu durum toplum için olumlu bir etkidir. Diğer seçenekler ise sanayileşmenin çevreye olan olumsuz etkileridir.
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

Soru 4:

Bir ülkenin birincil ekonomik faaliyetlerinin sanayi ve hizmet sektörüne göre daha geri kalması, o ülkede aşağıdaki durumlardan hangisine neden olabilir?

A) Nüfus artış hızının düşmesine.
B) Dışarıya göç vermesine.
C) Ortalama yaşam süresinin uzamasına.
D) Şehirleşme oranının azalmasına.
E) Okur-yazar oranının artmasına.

Çözüm:
Bir ülkenin ekonomisi büyük oranda birincil sektörlere dayanıyorsa, bu o ülkenin sanayileşmediğini ve gelişmemiş olduğunu gösterir. Bu durum, işsizliğe ve insanların daha iyi yaşam koşulları bulmak için başka ülkelere **göç etmesine** neden olur.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 5:

“Üretim, dağıtım ve tüketim” süreçleri, aşağıdaki ekonomik faaliyetlerden hangisinin döngüsünü oluşturur?

A) Sadece sanayi
B) Sadece tarım
C) Tüm ekonomik faaliyetler
D) Sadece hizmetler
E) Sadece ticaret

Çözüm:
Tüm ekonomik faaliyetler, bir ürünün veya hizmetin **üretilmesi**, bu ürün veya hizmetin tüketicilere **dağıtılması** ve son olarak da **tüketilmesi** şeklinde bir döngüye sahiptir. Bu nedenle doğru cevap tüm ekonomik faaliyetlerdir.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 6:

Aşağıdaki ekonomik faaliyetlerden hangisi, daha çok “doğal çevreye en az zarar veren” sürdürülebilir bir faaliyettir?

A) Kömür madenciliği
B) Fabrika üretimi
C) Ekolojik tarım
D) Şehirleşme
E) Sanayi atıkları

Çözüm:
**Ekolojik tarım**, çevreye duyarlı bir tarım yöntemidir. Kimyasal gübre ve ilaç kullanılmadığı için doğal dengeyi korur ve çevreye en az zararı verir.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 7:

Bir bölgede “maden, petrol ve doğalgaz” rezervlerinin bulunması, o bölgenin hangi ekonomik sektörde gelişmesine yol açar?

A) Tarım
B) Sanayi ve enerji
C) Turizm
D) Hizmet
E) Ticaret

Çözüm:
Maden, petrol ve doğalgaz gibi yer altı kaynakları, sanayi ve enerji üretimi için temel ham maddelerdir. Bu nedenle bu kaynakların bulunduğu bölgelerde **sanayi ve enerji** sektörü gelişir.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 8:

Bir ülkenin Gayri Safi Millî Hasılası’nda (GSMH) sanayi ve hizmet sektörlerinin payı artarken, tarım sektörünün payı azalıyorsa, bu durum aşağıdakilerden hangisini gösterir?

A) Ülkenin gelişmişlik seviyesinin düştüğünü.
B) Ülkenin sanayileşme sürecine girdiğini.
C) Ülke nüfusunun azaldığını.
D) Ülkenin tarımsal üretimini durdurduğunu.
E) Ülkedeki kişi başına düşen gelirin azaldığını.

Çözüm:
Tarım sektörünün GSMH’deki payının azalması ve sanayi-hizmet sektörlerinin payının artması, o ülkenin **sanayileşme sürecine girdiğinin** ve ekonomik olarak geliştiğinin en önemli göstergesidir.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 9:

Aşağıdaki ekonomik faaliyetlerden hangisi, diğerlerine göre daha çok çevresel risk taşır?

A) Eğitim hizmetleri
B) Maden çıkarma ve işleme
C) Çiftçilik
D) Balıkçılık
E) Bankacılık hizmetleri

Çözüm:
**Maden çıkarma ve işleme**, genellikle büyük oranda doğal tahribata, toprak ve su kirliliğine neden olduğu için diğer seçeneklere göre daha fazla çevresel risk taşır.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 10:

Bir akarsu üzerine hidroelektrik santrali (HES) kurulması, insan-doğa etkileşiminde hangi duruma örnektir?

A) İnsanın doğaya uyum sağlaması.
B) Doğanın insan faaliyetlerini kısıtlaması.
C) İnsanın doğal çevreyi kendi yararına değiştirmesi.
D) Doğal kaynakların verimsiz kullanılması.
E) Doğanın insan yaşamını zorlaştırması.

Çözüm:
Hidroelektrik santrali, su gücünden elektrik üretimi için akarsuyun akış rejiminin değiştirilmesidir. Bu durum, **insanın doğal çevreyi kendi yararına dönüştürmesi** faaliyetine örnektir.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 11:

Türkiye’de sanayi tesislerinin genellikle büyük şehirlere yakın alanlarda kurulmasının en önemli nedeni nedir?

A) İklim koşullarının uygun olması.
B) Su kaynaklarının bol olması.
C) Yüksek teknolojiye sahip olması.
D) Ham madde ve pazar olanaklarına yakın olmak.
E) Tarım arazilerinin bol olması.

Çözüm:
Büyük şehirler, hem sanayi tesisleri için gerekli olan **iş gücünü, ham maddeyi ve ulaşım** olanaklarını sağlar hem de **geniş bir tüketici (pazar)** kitlesine ev sahipliği yapar.
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

Soru 12:

Aşağıdaki ülkelerden hangisinde, tarım sektöründe çalışanların oranı, sanayi ve hizmet sektöründe çalışanlardan daha fazladır?

A) Japonya
B) Almanya
C) Çin
D) Kenya
E) İngiltere

Çözüm:
Gelişmemiş veya gelişmekte olan ülkelerde tarım sektörü, ekonominin temelini oluşturur. Verilen seçenekler arasında **Kenya**, tarıma dayalı bir ekonomiye sahip olduğu için çalışan nüfusun büyük bir kısmı tarım sektöründedir.
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

Soru 13:

Bir ülkenin “eğitim, sağlık, finans ve turizm” gibi sektörlere daha fazla yatırım yapması, o ülkenin hangi alanda gelişme gösterdiğini gösterir?

A) Birincil faaliyetler
B) Sanayi
C) Ham madde üretimi
D) Hizmet sektörü
E) Sadece ticaret

Çözüm:
Eğitim, sağlık, finans ve turizm, **hizmet sektörü** faaliyetleridir. Bu alanlara yapılan yatırımlar, ülkenin hizmet sektöründe geliştiğini gösterir.
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

Soru 14:

Bir bölgenin jeotermal kaynaklar açısından zengin olması, aşağıdaki ekonomik faaliyetlerden hangisinin gelişimini teşvik eder?

A) Kış turizmi
B) Sanayi
C) Madencilik
D) Tarım
E) Kaplıca turizmi

Çözüm:
Jeotermal kaynaklar, yeraltından gelen sıcak suları ifade eder. Bu kaynaklar, kaplıca tesislerinin kurulmasını sağlar ve **kaplıca turizminin** gelişimi için en önemli unsurlardan biridir.
Doğru cevap E şıkkıdır.

---

Soru 15:

Aşağıdaki faktörlerden hangisi, bir bölgedeki ekonomik faaliyetlerin çeşitlenmesinde en az etkilidir?

A) Ulaşım ağlarının gelişmesi
B) Nüfusun artması
C) Yıllık sıcaklık ortalamasının yükselmesi
D) Doğal kaynakların çeşitliliği
E) Teknolojinin gelişmesi

Çözüm:
Ulaşım, nüfus, doğal kaynaklar ve teknoloji, ekonomik faaliyetlerin çeşitlenmesinde doğrudan ve çok etkilidir. Yıllık sıcaklık ortalamasının yükselmesi, iklim değişikliği gibi geniş bir konudur ve tek başına bir bölgedeki ekonomik çeşitliliği belirleyen en önemli faktör değildir.
Doğru cevap C şıkkıdır.