Hücrenin Temel Kısımları ve Görevleri 7. Sınıf Fen

Canlıyı oluşturan ve solunum, sindirim, boşaltım gibi canlılık özelliklerini gösterebilen en küçük yapıya hücre denir. Hücrelerin çoğu gözle görülmeyecek kadar küçük oluğu için mikroskopla incelenir. Gözle görülebilen hücreler de vardır. Örneğin; insandaki sinir hücrelerinin boyu 1 metre kadar bile olabilir.

Not: Canlı ve cansız her maddenin en küçük yapı taşı atomdur, canlının canlılık özelliği gösteren en küçük yapı taşı ise hücredir.

Hücrenin Temel Kısımları

Hücre zarı: Hücreyi dış ortamdan ayırarak şekil veren, canlı, seçici geçirgen ve esnek yapıdadır. Hücre içine girecek ve hücreden çıkacak maddelerin kontrolünü sağlar.

Sitoplazma: Hücre zarı ile çekirdek arasını dolduran yarı akışkan saydam sıvı. Canlının yaşamsal faaliyetini gerçekleştiren organel adlı yapılar sitoplazmada bulunur. Sitoplazma yumurtanın akı dediğimiz saydam sıvıdır. %90’ı sıvıdır.

Çekirdek: Hücrenin yönetim ve kalıtım molekülü olan DNA adlı yapının bulunduğu yerdir. Bazı ilkel canlılarda çekirdek olmadığı için DNA sitoplazmada serbest halde bulunur. Bazı olgun alyuvar ve sinir hücrelerinde de çekirdek yoktur.

Hücre duvarı: Bitki ve bazı bakteri hücrelerinde bulunan cansız yapı, hücreye dayanıklılık sağlar.

Organeller: Hücrenin yaşamsal faaliyetlerini gerçekleştiren yapılara organel denir. Organeller sitoplazmada yer alır.

Ribozom: Ribozom hücre içindeki en küçük organeldir. Bakteriler de dahil olmak üzere tüm hücrelerde bulunur. Hücre içi protein sentezi ile görevlidir.

Lizozom: Lizozom hücre içi sindirimde görevlidir. Ayrıca yaşlanmış ve yıpranmış hücrelerin kendini sindirerek yok etmesini sağlar.

Mitokondri: Hücre için gerekli enerjiyi üretir. Bunun içi besini oksijenle parçalayacak enerji üretimi yapar.

Koful: Hücre içindeki fazla ve atık maddelerin depolandığı yerdir. Hayvan hücrelerinde küçük ve çok sayıda, bitki hücrelerinde ise büyük ve az sayıdadır.

Endoplazmik Retikulum: Hücre içini ağ gibi saran endoplazmik retikulum madde iletiminde görevlidir. Bazılarının üzerinde ribozomda bulunur. Ribozom bulunduranlar granüllü endoplazmik retikulum adını alır.

Golgi cismi: Hücre içindeki gerekli salgıları üretir, paketler ve keseler halinde gönderir.

Sentriyoller: Sadece hayvan hücrelerinde bulunur. Hücre bölünmesi esnasında kromozomları zıt kutuplara çeker Sentrozom adı da verilir.

Kloroplast: Sadece bitki hücrelerinde bulunur. Bitkinin fotosentez yaparak besin üretmesini sağlar. Aynı zamanda bitkiye yeşil renk verir. Su ve karbondioksiti güneş ışığında kullanarak besin ve oksijen üretir.