KARIŞIMLARIN AYRILMASI
1. Tanecik Boyutu Farkı İle Ayırma
A. Ayıklama Yöntemi
Katı-katı karışımları (adi karışım) oluşturan katıların boyutları birbirinden farklı olabilir. Bu karışımları ayırmak için el ya da makine kullanarak ayıklama yöntemi uygulanabilir.
Örneğin; pirinç, buğday, fasulye gibi katı gıdaların içinden taş el ile ayıklanabilir.
B. Eleme Yöntemi
Katı-katı heterojen karışımı oluşturan maddelerin tanecik boyutu çok küçük olabilir. Bu durumda ayıklama yöntemi yetersiz olabilir. Bu tür karışımları bileşenlerine ayırmak için eleme yöntemi kullanılır.
Örneğin; taşlı kum, kepek—un gibi karışımlarda eleme yöntemi kullanılarak karışım bileşenlerine ayrılabilir.
C. Süzme Yöntemi
Bileşenleri katı ile sıvı olan heterojen karışımların (süspansiyon) bileşenlerine ayrılmasında süzme yöntemi kullanılır. Ayrıca bileşenleri katıgaz olan heterojen karışımlarda da süzme yöntemi kullanılabilir.
Örneğin; ayran, tebeşir tozlu su, tozlu hava gibi karışımlarda süzgeç yardımı ile karışım bileşenlerine ayrılabilir.
D. Diyaliz Yöntemi
Çok küçük boyutlu taneciklere sahip karışımları yarı geçirgen bir zar yardımı ile süzme işlemine diyaliz yöntemi denir. Bu ayırma yöntemde diyaliz makineleri kullanılmaktadır.
Örneğin; bol miktarda üre bulunduran kirli kan diyaliz makinesi yardımı ile üreden arındırılarak temizlenebilir.
2. Yoğunluk Farkından Yararlanmak Ayırma
A. Savurma Yöntemi
Yoğunlukları farklı olan katı—katı heterojen karışımların rüzgar yardımı ile havada savrularak bileşenlerine ayrılmasına savurma yöntemi denir.
Örneğin; saman—buğday karışımı havaya savrulduğunda saman rüzgar yardımı ile buğdaydan ayrılır.
B. Ayırma Hunisi ile Ayırma Yöntemi
En az 2 faz içeren sıvı heterojen karışımları bileşenlerine ayırmak için ayırma hunisi kullanılabilir. Bu yöntemde ilk ayrılan sıvının yoğunluğu daha fazladır.
Örneğin; zeytinyağlı su, benzinli su gibi emülsiyon karışımlar ayırma hunisi ile bileşenlerine ayrılabilir.
C. Sıvı Kullanılarak Ayırma Yöntemi
Ayırmada kullanılacak sıvının yoğunluğu karışımı oluşturan maddelerin yoğunluğunun arasında bir değerde ise bu tür karışımlar sıvı kullanılarak ayırma yöntemi ile bileşenlerine ayrıştırılabilir.
Örneğin; kum-talaş karışımı suya atıldığında yoğunluğu sudan büyük olan kum dibe çökerken yoğunluğu sudan küçük olan talaş suda yüzerek karışımdan ayrılabilir.
3. Kaynama Noktası Farkı İle Ayırma Yöntemleri
Damıtma (Destilasyon)
Bir sıvıya ısı verildiğinde sıvı buharlaşır. Bu buharın soğuk bir ortamda tekrar sıvılaştırılması işlemine damıtma denir. Damıtma, kaynama noktaları farkının az ya da çok olmasına göre birkaç çeşittir.
