Büyük ölçüde fay hatları boyunca yer kabuğunun kırılmasıyla meydana gelen yer hareketleridir, Depremler ayrıca volkanik hareketler veya yer altındaki boşlukların çökmesiyle de meydana gelirler.
- Depremler, daha çok yakın jeolojik zamanlarda meydana gelen bölgelerde yaygındır.
- Depremler genç kıvrımların bulunduğu yerlerle levha sınırları boyunca meydana gelirler.
- Depremlerin yoğun olarak gözlendiği bölgeler yeryüzünde üç ana kuşak oluşturur.
1. Kuşak: Pasifik deprem kuşağıdır. Şili’den kuzeye doğru Güney Amerika kıyıları, Orta Amerika, Meksika, ABD’nin batı kıyıları ve Alaska’nın güneyinden Aleutian Adaları, Japonya, Filipinler, Yeni Gine, Güney Pasifik adaları ve Yeni Zelanda’yı içine alan en büyük deprem kuşağıdır. Yeryüzündeki büyük depremlerin % 81’i bu kuşak üzerinde gerçekleşir.
2. Kuşak (Alp-Himalaya): Endonezya’dan (Java-Sumatra) başlayıp Himalayalar ve Akdeniz üzerinden Atlantik Okyanusu’na ulaşan kuşaktır. Yeryüzündeki büyük depremlerin % 17’si bu kuşakta oluşur.
3. Kuşak (Atlantik): Bu kuşak Atlantik ortasında yer alan levha sınırı (Atlantik Okyanus Sırtı) boyunca uzanır. Bu kuşak üzerinde kara parçası olmadığı için, insanoğlunu pek fazla ilgilendirmez.
- Bugüne kadar meydan gelen depremlerin % 68’i Pasifik kuşağında, % 21’i Akdeniz-Himalaya kuşağında ve kalan % 11’i de diğer bölgelerde gerçekleşmiştir.
- Bu üç kuşağın dışında Doğu Afrika Rift Hattı Bölgesi de yeryüzünün depremli bölgeleri arasına dahil edilebilir. Nitekim bu kuşak Doğu Afrika’dan başlayıp ülkemizde Maraş’ta sona ermekte ve 7200 km uzunluğuyla en uzun fay hattını oluşturmaktadır.
- Yeryüzünde depremlerin en az görüldüğü bölgeler ise eski jeolojik zamanlarda oluşmuş kıta çekirdekleriyle birinci jeolojik zamanda oluşmuş ve masif adı verilen arazilerden meydana gelmektedir. Dünya’nın en depremsiz yerleri ve eski kıta çekirdekleri arasında Kanada’nın kuzey ve doğusu (Kanada Kalkanı), İskandinavya Yarımadası, Avustralya, Doğu Avrupa, Sibirya, Brezilya Amazon Havzası, Arabistan Yarımadası ve Kuzey Afrika Büyük Sahrası sayılabilir.
Tarihte kaydedilmiş en şiddetli 9 deprem
- 22 Mayıs 1960 Şili depremi (9,5) şiddetinde, 10 dakika sürmüş ve yaşanan can kaybı 3000 kişi kadardır.
- 28 Mart 1964 ABD-Alaska depremi (9,2) şiddetinde gerçekleşmiş, 3 dakika sürmüş ve 139 can kaybı yaşanmıştır.
- 26 Aralık 2004 Endonezya-Kuzey Sumatra depremi (9,1) şiddetinde, 8-10 dakika sürmüş ve ortaya çıkan tsunami sonucu 280 bin kişi ölmüş ve bir o kadar da kayıp meydana gelmiştir.
- 11 Mart 2011 Japonya-Honshu depremi (9,0) şiddetinde meydana gelmiş ve 18 bin can kaybı yaşanmıştır.
- 4 Kasım 1952 Rusya-Kamcatka depremi (9,0) şiddetinde gerçekleşmiş ve 2300 can kaybı yaşanmıştır.
- 27 Şubat 2010 Şili-Maule depremi (8,8) şiddetinde yaşanan deprem sonucunda 550 kişi hayatını kaybetmiştir.
- 31 Ocak 1906 Ekvador-Esmeraldas depremi (8,8) şiddetinde meydana gelmiş ve 1500 kişi hayatını kaybetmiştir.
- 4 Şubat 1965 ABD-Alaska depremi (8,7) şiddetinde yaşanan deprem sonucunda hayatını kaybeden olmamıştır.
- 25 mart 2005 Endonezya-Kuzey Sumatra depremi (8,6) şiddetindeki deprem sonucunda 1400 kişi yaşamını yitirmiştir.
Şiddeti Az Olmasına Rağmen Çok Yıkıcı ve Çok Can kaybı Yaşanan Depremler Şunlardır:
- Haiti depremi 12 Ocak 2010 (7,0) şiddetinde can kaybı: 316 bin kişi
- Çin depremi 22 Temmuz 1976 (7,5) şiddetinde can kaybı: 243 bin kişi
- Haiyuan depremi 16 Aralık 1920 (7,8) şiddetinde can kaybı: 200 bin kişi
- Türkmenistan depremi 5 Ekim 1948 (7,3) şiddetinde can kaybı: 110 bin kişi
