Dünyadaki en önemli ekonomik sektörlerden biri olan tarım, insanların gereksinimlerini karşılamak amacıyla bitki ve hayvan yetiştirme etkinliğidir. Gıdalarımız, kıyafetlerimiz ve kullandığımız eşyaların büyük bir bölümü tarımsal etkinlikler sonucu elde edilir. İnsanların ilk ekonomik etkinliği olan avcılık ve toplayıcılığın ardından yerleşik hayata geçilmesiyle tarım ve hayvan evcilleştirme ve kısmen balıkçılık faaliyetleri gelişmiştir. Tarımsal etkinlikler ilk olarak günümüzden 8000-10 000 yıl önce Anadolu, Mezopotamya, Mısır, Pakistan, Hindistan ve Çin’de başlamıştır. Bu dönemde insan gücü kullanılarak elle, ucu sivri ve ağaç malzemelerle toprağı işleyerek gerçekleşen tarım, günümüzde oldukça modern yöntem ve tekniklerle, makine ve teknolojinin avantajları kullanılarak gerçekleşmektedir. Ancak hâlâ geleneksel tarım metotlarının kullanıldığı, insan ve hayvan gücü kullanılarak tarımsal faaliyetlerin gerçekleştirildiği bölgeler bulunmaktadır.
Günümüzde dünya topraklarının yaklaşık %11’i çiftçilik için kullanılmaktadır. Çiftçiler topraktan mümkün olduğunca yüksek verim almak isterler. Gelişimini henüz tamamlamamış ülkelerde nüfusun önemli bir kısmı tarım sektöründe çalışır. Gelişmiş ülkelerde ise aksine tarımda çalışan nüfusun payı diğerlerine göre daha düşük olur. Ancak tarımda çalışan nüfusun oranı daha düşük olmasına karşın gelişmiş ülkelerde tarımsal verimlilik daha yüksektir.
Fransa
Konumu: Bir Batı Avrupa ülkesi olan Fransa’nın doğusunda İtalya, İsviçre ve Almanya; kuzeydoğusunda Lüksemburg ve Belçika; batısında İspanya, Andora ve Atlas Okyanusu, kuzeyinde ise Manş ve Kuzey denizleri bulunmaktadır.
Yer Şekilleri: Dağların kuzey ve güneyde uzanış gösterdiği ülkenin büyük bir kısmı ova, plato ve alçak tepelerden oluşmaktadır.
İklimi: Ülkede ılıman okyanusal, ılıman karasal, yüksek dağ ve Akdeniz iklimleri görülmektedir.
Tarımsal Özellikleri
Ekonomisi temel olarak sanayi ve hizmet sektörüne dayanan Fransa’da, elverişli yer şekilleri ve iklim özellikleri sayesinde, kişi başına yaklaşık 1/2 hektarlık geniş ve verimli tarım alanı düşmektedir. Ülke nüfusunun %2,7’sinin tarım sektöründe çalıştığı Fransa, Avrupa Birliği’nde tarımda birinci sırada yer almaktadır. Entansif (intansif) tarım tekniklerini kullanması nedeniyle ABD’den sonra dünyanın en büyük tarım ürünleri ihracatçısı konumunda olan Fransa’da yetiştirilen başlıca tarım ürünleri tahıl, şeker pancarı, şarap, meyve ve sebze, süt ürünleriyle çeşitli hayvansal ürünlerdir.
Fransa’nın yüz ölçümünün %16,9’u mera ve çayırlardan oluşmaktadır. Ülkedeki hayvancılık faaliyetleri de tıpkı tarım etkinliklerinde olduğu gibi entansif metotlarla yapılmaktadır. Ülkede mera hayvancılığı yerine daha çok ahır hayvancılığı yapılmaktadır. Ormanlık alanlar ülke arazisinin %31’ini kaplamaktadır. Fransa’da uygulanan modern tarım yöntem ve teknikleri; ülkede tarım ürünleri ve hayvansal (balıkçılık, et ve süt) ürünlerdeki verimliliğin ve gelirin yüksek olmasını sağlamıştır. Üretimde dalgalanma yoktur.
Somali
Konumu: Somali, Afrika’nın en doğu ucunda yer alan ve Afrika boynuzu diye bilinen bölgede bulunur. Kuzeybatısında Cibuti, güneybatısında Kenya, kuzeyinde Aden Körfezi ve Yemen, doğusunda Hint Okyanusu, batısında ise Etiyopya bulunur.
Yer Şekilleri: Afrika kıtasının en uzun sahil şeridine sahip olan ülkenin yüzey şekillerini platolar, düzlükler ve yaylalar oluşturur.
İklimi: Ülkede yıl boyunca sıcak ve kurak bir iklim hâkimdir. Yıllık ortalama sıcaklık 27 °C, yıllık ortalama yağış miktarı ise 300-500 mm arasındadır.
Tarımsal Özellikleri
Somali’nin ekonomisi genel olarak tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Ülke nüfusunun %90’ının 40 yaş altı olduğu S0mali’de çalışan nüfusun yaklaşık %65’i tarım sektöründe çalışmaktadır. Tarımsal iş gücü oranının yüksek olmasının nedeni, ülkede ekstansif tarım metodunun hâkim olmasıdır. Başlıca tarım ürünleri; şeker kamışı, mısır, susam, domates, süpürge otu, sebze ve meyvedir.
Somali yüz ölçümünün yaklaşık %68,5’i mera ve çayır alanlarını oluşturmaktadır. Ülkedeki hayvancılık faaliyetleri Fransa’nın tersine ekstansif yani geleneksel yöntemlerle yapılmaktadır. Orman alanları ülke arazisinin %10,1’ini oluşturmaktadır. S0mali’de üretim doğal koşullara bağlıdır. Ekstansif yöntem ve tekniklerin kullanılması nedeniyle üretimde dalgalanma görülür. Ayrıca hem hayvansal hem de tarımsal verimlilik oldukça düşüktür.
Fransa ve Somali arasındaki temel tarımsal farklılıklar başka ülkeler arasında da görülmektedir. Gelişmiş tüm ülkeler tarımda modern teknikler uygularlar. Almanya, Danimarka, Belçika, Japonya, Hollanda gibi ülkeler buna örnektir. Gelişmemiş ülkeler ise tarımda daha geleneksel yöntemler uygularlar. Pakistan, Hindistan, Çad, Bangladeş gibi ülkeler buna örnektir.
Ülkeler arasındaki tarım metodu farkı aynı ülke içerisindeki bölgeler arasında da görülebilir. Örneğin, ülkemizde delta ovalarında (Çukurova, Kıyı Ege ovaları gibi) intansif tarım metodu uygulanırken iç bölgelerdeki bazı ovalarda (Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki yüksek ovalar gibi) ekstansif tarım metodu uygulanır.
