1. Ünite 1. Bölüm: Kimya Hayattır Konu Anlatımları (2024 – 2025 Yeni Müfredat)

• Günlük Hayatta Kimya
• Kimyanın Alt Disiplinleri
• Kimya Alanında Kariyer Olanakları
• Kimyasal Maddelerin Kullanımı ve Güvenlik
  – Laboratuvar Güvenlik Kuralları
  – Temel Güvenlik Uyarı İşaretleri

9. Sınıf Kimya Hayattır Testleri

Laboratuvar Güvenlik Kuralları Ders Notu

• Kimyasal maddelerin yüz, göz ve cilde temasından kaçınılmalıdır.
• Koruyucu gözlük, önlük, eldiven kullanılmalıdır.
• Laboratuvarda bir şey yenili içilmemelidir.
• Öğretmenin bilgisi olmadan kimyasal maddeler alınmamalıdır.
• Kullanılacak kimyasalların güvenlik önlemleri ve tehlikeleri öğrenilmelidir.
• Kimyasal maddeler cilde temas ettiğinde bol su ile yıkanmalıdır.
• Zehirli gazların kullanıldığı deneyler çeker ocak altında yapılmalıdır.
• Sıvılar pipetle aktarılırken ağızla çekilmemeli, puar kullanılmalıdır.
• Kimyasal maddeler koklanmamalı, tadına bakılmamalıdır.
• Çatlak ve kirli cam eşyalar kullanılmamalıdır.
• Asla asit üzerine su eklenmemelidir.
• Kullanılmış deney malzemeleri temizlenmelidir.
• Öğretmenin onaylamadığı hiçbir işlem yapılmamalıdır.
• Kimyasal atıklar lavabolara dökülmemeli, atık kaplarına atılmalıdır.
• Laboratuvarda deney yapan kişi deney ortamından ayrılmamalıdır.
• Kimyasal maddeler alındıktan sonra şişenin kapağı hemen kapatılmalıdır.
• Kimyasal maddelere kesinlikle çıplak elle dokunulmamalıdır.
• Laboratuvardan çıkar çıkmaz eller yıkanmalıdır.

Laboratuvar Güvenliğinde Kullanılan Temel Uyarı İşaretleri

• Koruyucu Ekipman Kullanımı: Laboratuvar önlüğü, kapalı ayakkabı ve gerektiğinde koruyucu gözlük ile maske kullanılmalıdır. Bu ekipmanlar, kimyasallardan kaynaklı sıçrama veya dökülmelerde sizi korur.
• Kişisel Hijyen: Uzun saçlar toplanmalı ve tırnaklar kısa kesilmelidir. Saçlar kimyasallarla temas edebilir ya da deney ekipmanlarına takılabilir, bu da tehlikeli sonuçlara yol açabilir.
• El Koruması: Yapılacak işin gerektirdiği uygun eldivenler kullanılmalıdır. Her kimyasal madde farklı tehlikeler içerir, bu yüzden kullanılan eldivenler kimyasal maddenin türüne uygun olmalıdır.
• Aksesuar Kullanımı: Deneye başlamadan önce yüzük, bilezik, saat gibi aksesuarlar çıkarılmalıdır. Bu tür aksesuarlar, kimyasal maddelerle temas edebilir veya deney sırasında engel oluşturabilir.
• Yemek ve İçecek Tüketimi: Laboratuvarda yemek yemek, içecek tüketmek ve sakız çiğnemek kesinlikle yasaktır. Kimyasal maddelerin bulaşma riski vardır ve bu durum sağlık sorunlarına yol açabilir.
• Dikkat Dağıtıcı Hareketler: Laboratuvarda dikkati dağıtacak hareketler yapılmamalı, şaka yapılmamalıdır. Güvenlik, laboratuvarda en önemli unsurdur; bu tür davranışlar ciddi kazalara neden olabilir.
• Ekipman Durumu: Kırık, çatlak veya kirli ekipmanlar kesinlikle kullanılmamalıdır. Hasarlı ekipmanlar deney sonuçlarını etkileyebilir ve tehlikeli durumlara yol açabilir.
• Kimyasallara Temas: Kimyasal maddelere çıplak elle dokunulmamalıdır. Kimyasal maddeler cilde zarar verebilir ve alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
• Kimyasal Maddelerin Tadı ve Kokusu: Kimyasal maddeler koklanmamalı ve tadına bakılmamalıdır. Birçok kimyasal madde toksiktir ve solunum veya ağız yoluyla ciddi zararlara neden olabilir.
• Kimyasal Maddelerin Saklanması: Kullanılan kimyasalların kapakları her zaman sıkıca kapalı tutulmalıdır. Bu, dökülmeleri ve buharlaşmayı önler.
• Aletlerin Kullanımı: Spatül gibi aletler temizlenmeden başka bir madde ile kullanılmamalıdır. Bu, maddeler arasında istenmeyen reaksiyonları önler.
• Kimyasal Artıkların Bertarafı: Kimyasal atıklar lavaboya dökülmemelidir; uygun bertaraf yöntemleri kullanılmalıdır. Kimyasalların yanlış şekilde atılması çevreye ve insan sağlığına zarar verebilir.
• Asit Çözeltileri: Asit çözeltileri hazırlanırken, asit suya eklenmeli ve tersine işlem yapılmamalıdır. Aksi halde şiddetli reaksiyonlar ve sıçramalar oluşabilir.
• Yanıcı Maddeler: Ateş veya yanıcı maddeler çalışılan alandan uzak tutulmalıdır. Yanıcı maddelerle yapılan deneyler sırasında dikkatli olunmalı, yangın tehlikesi göz önünde bulundurulmalıdır.
• Cep Telefonu Kullanımı: Laboratuvar ortamında cep telefonu kullanılmamalıdır. Telefon dikkat dağıtabilir ve laboratuvar ortamındaki hassas cihazlarla elektromanyetik etkileşimlere neden olabilir.
• Atık Yönetimi: Katı ve sıvı atıklar lavaboya dökülmemelidir. Atıklar, uygun atık kutularına atılmalı ve laboratuvarın belirlediği atık yönetimi protokolüne uyulmalıdır.
• Deney Sonrası Temizlik: Kullanılmış deney malzemeleri dikkatlice yıkanmalı ve temizlenmelidir. Malzemeler tekrar kullanılmadan önce doğru şekilde sterilize edilmelidir.
• Denetim Altında Çalışma: Öğretmen veya laboratuvar sorumlusu onay vermediği sürece hiçbir işlem ve deney yapılmamalıdır. Herhangi bir deneyde yanlış bir adım, kazalara yol açabilir.
• Tehlikeli Maddelerle Çalışma: Zehirli ve tehlikeli maddelerle yapılan deneyler çeker ocakta yapılmalıdır. Bu, tehlikeli gazların solunmasını önler.
• Laboratuvar Havalandırması: Laboratuvar ortamı sürekli havalandırılmalıdır. Kimyasal buharların birikmesi solunum yollarına zarar verebilir.
• Ambalaj ve Etiketler: Kimyasal maddelerin ambalajlarındaki etiketler çıkarılmamalıdır. Bu etiketler, kimyasalın tehlikelerini ve kullanım talimatlarını içerir.
• Atık Yönetimi: Atık çöp kutularının ağzı her zaman kapalı tutulmalıdır. Açık çöp kutuları kimyasal buharların yayılmasına ve olası kazalara neden olabilir.
• Kimyasal Maddelerin Saklanması: Kimyasal maddeler, doğrudan güneş ışığına maruz kalmayacak yerlerde saklanmalıdır. Güneş ışığı kimyasal reaksiyonları hızlandırabilir ve maddelerin bozulmasına neden olabilir.
• Doğru Ölçüm: Sıvılar ve çözeltiler ölçülürken pipet, mezür ve damlalık gibi uygun ölçüm araçları kullanılmalıdır. Bu, doğru ve güvenilir deney sonuçları elde etmek için önemlidir.