Yavuz Sultan Selim Dönemi
II. Bayezid ve devlet adamlarının tamamına yakınının Şehzade Ahmet’i desteklemesi üzerine tahtı ele geçirmek isteyen Şehzade Selim 1511 yılında babasına karşı giriştiği Karıştıran Savaşı’nı kaybetmiştir. Bu savaştan sonra önce Şehzade Ahmet daha sonra ise Şehzade Korkut’un tahta geçirilmek istenmesine karşı çıkan yeniçerilerin Selim’den yana tavır alması nedeniyle II. Bayezid 1512 yılında tahtı oğluna bırakmak zorunda kalmıştır.
Yavuz Sultan Selim Dönemi’nde Devletin Genel Politikaları
- Türk – İslam birliğini sağlamak
- Safevilerin Anadolu’ya hâkim olmak için uygulamaya koyduğu Şii propagandasını önlemek
- İpek ve Baharat yolları üzerinde denetim kurmak
- Anadolu’da Türk siyasi birliğini gerçekleştirmek
Osmanlı – Safevi İlişkileri
Çaldıran Savaşı (1514)
Nedenleri
- Şah İsmail’in taraftarları vasıtasıyla Anadolu’ya Şiiliği yayarak bölgeye hâkim olmak istemesi
- Osmanlı Devleti’nin Şah İsmail’in Anadolu’daki konargöçer Türkmenler üzerindeki etkisini kırmaya çalışması
- Taraflar arasında İpek Yolu’nun Tebriz – Halep ve Tebriz – Bursa güzergâhına hâkim olma mücadelesinin yaşanması
- Şah İsmail’in Akkoyunlu mirasına sahip çıkarak eski beyleri himaye etmesi
Savaş
- 23 Ağustos 1514 yılında yapılan savaşta Osmanlı Devleti toplar ve tüfekli yeniçeri birliklerinin etkisiyle Safevi ordusunu mağlup etmiştir.
Sonuçları
Tebriz, Musul, Kerkük, Erbil ve Doğu Anadolu Osmanlı topraklarına katılmıştır. Böylece doğudan gelecek tehlikelere karşı Anadolu güvence altına alınmış; Irak, İran ve Kafkasya gibi bölgelerin fethinde kolaylık sağlanmıştır. Osmanlı Devleti Tebriz – Halep ve Tebriz – Bursa İpek Yolu’nun kontrolünü ele geçirmiştir. Şah İsmail ve Şiilik tehlikesi Osmanlılar açısından bir süreliğine engellenmiştir.
Önemi
- Çaldıran Savaşı Osmanlı Devleti ile Safeviler arasında yapılan ilk savaştır.
Turnadağ Savaşı (1515)
- Turnadağ Savaşı ile Dulkadiroğullarına son verilmiştir.
Önemi
- Turnadağ Savaşı ile Anadolu Türk siyasi birliği kesin olarak sağlanmıştır.
Osmanlı – Memluk İlişkileri
- Yavuz Sultan Selim’in Memluklular üzerine sefer düzenlemesinde etkili olan nedenler şunlardır:
- Fatih Dönemi’nde tamir ettirilmek istenen Hicaz su yollarına Memlukların izin vermemesi
- Baharat Yolu’nun denetiminin ele geçirilerek ekonomik yönden güçlenilmek istenilmesi
- Türk İslam dünyasının liderliğini ele geçirme düşüncesi
- Halifelik makamının ve kutsal yerlerin denetiminin Memluklulardan alınmak istenmesi
- Safevi Devleti üzerine gönderilen Osmanlı ordusunun Suriye’den geçişine Memluklerin izin vermemesi
- Mısır’ın Akdeniz’de önemli limanlara ve verimli arazilere sahip olması
Mercidabık Savaşı (1516)
- 24 Ağustos 1516’da Halep’in kuzeyinde Mercidabık Ovası’nda yapılan savaşı ordudaki ateşli silahların etkisiyle Osmanlı Devleti kazanmıştır.
Sonuçları
- Suriye, Lübnan ve Filistin toprakları Osmanlı Devleti’nin eline geçmiştir. Memluk sultanı Kansu Gavri’nin öldüğü bu savaştan sonra Mısır yolu Osmanlılara açılmıştır.
Ridaniye Savaşı (Mısır Seferi) (1517)
Memluklerin, Tomanbay’ı sultan seçtiklerini ve yeniden toparlandıklarını haber alan Yavuz Sultan Selim, Mısır Seferi’ne çıkmıştır. 22 Ocak 1517’de Ridaniye mevkiinde yapılan savaşı Osmanlılar kazanmıştır.
Mısır Seferi’nin Sonuçları
- Memluk Devleti yıkılmıştır.
- Suriye, Filistin, Lübnan, Mısır ve Hicaz bölgeleri Osmanlı Devleti’ne katılmıştır.
- Kutsal emanetler İstanbul’a getirilmiştir.
- Doğu Akdeniz’den geçen Baharat Yolu Osmanlı Devleti’nin denetimine girmiştir. Mısır ve Kızıldeniz kıyılarına sahip olan Osmanlılar, Hint ve Akdeniz arasındaki ticaret yoluna da hâkim olmuştur.
- Halifelik makamı Osmanlılara geçmiştir. Yavuz Sultan Selim ilk Osmanlı halifesi olmuştur.
- Osmanlı Devleti İslam dünyasının lideri olmuş ve İslam dünyasında birlik büyük ölçüde sağlanmıştır.
- Venedikliler, Kıbrıs Adası için Memluklara ödedikleri vergiyi bundan sonra Osmanlı Devleti’ne ödemeye başlamıştır.
- Mısır’ın alınması ile Kuzey Afrika fetihleri başlamıştır.
