Dünya’nın Geoid ve Küresel Şekli ile Sonuçları Coğrafya Tyt

DÜNYA’NIN GEOİD ŞEKLİ VE SONUÇLARI

Geoid: Dünya’nın kutuplardan basık, Ekvator’dan şişkin olan kendine özgü şekline geoid denir.

Sonuçları

• Ekvator çevresinin uzunluğu meridyenler çevresinin uzunluğundan fazladır.
• Ekvator yarıçapı kutuplar yarıçapından fazladır.
• Kutuplar yerin merkezine yakın olduğu için kutuplarda yerçekimi fazladır. (Ağırlık)
• Ekvator çevresinin uzunluğu —>  40.076 km
• Ekvator yarıçapı —> 6318 km
• Kutup çevresinin uzunluğu —> 40.009 km
• Kutup yarıçapı —> 6357 km

DÜNYA’NIN KÜRESEL ŞEKLİ VE SONUÇLARI

Gece-gündüz oluşur.

• Haritalarda bozulmalar yaşanır.
• Aynı mesafede aynı meridyen üzerinde doğuya ya da batıya gidildiğinde kutuplara yakın olan yerde daha çok meridyen geçilir.
• Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki hareketi (çizgisel hız) kutuplara doğru azalır.
• KYK’da kuzeyden esen rüzgarlar sıcaklığı düşürürken, güneyden esenler arttırır.
• GYK’da kuzeyden esen rüzgarlar sıcaklığı arttırır, güneyden esenler düşürür.
• Kutup yıldızının görünüm açısı kuzey kutbuna doğru büyür.
• Kutup yıldızı sadece Kuzey Yarım Kürede görülür.
• Her enlemin kendi açısıyla görülür.

Örnek:

Kutup yıldızı 50^o kuzeyde 50^o‘lik açıyla, 55^o kuzeyde 55^o‘lik açıyla görülür.

0^o ve 900 enlemlerinde termik basınç kuşakları oluşur.

Ekvator ve kutupların yeri belirlenir.

* Açısal hız hiçbir yerde değişmez

Örnek:

Harita üzerinde gösterilen merkezlerle ilgili ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) 1. merkezde yerel saat diğerlerine göre daha ileridir.
B) Çizgisel hız her zaman 2’de daha fazladır.
C) Tan ve grup süresi 1 ve 3’te aynıdır.
D) Gece-gündüz arasındaki fark 4 ve 5’te her zaman aynıdır.
E) Her zaman en kısa gölge 2. merkezdedir.

Çözüm: Yerel saat doğudaki merkezlerde her zaman ileridir. Çünkü güneş erken doğar, erken batar. Bundan dolayı l. merkezin yerel saati en ileridir.

Çizgisel hız Ekvator’dan kutuplara doğru azalır. II. merkezde çizgisel hız en fazladır.

Tan ve gurup süresi Ekvatorda az kutuplarda fazladır. Sebebi çizgisel hızın kutuplara doğru azalmasıdır. I. ve III. merkezler aynı enlem derecesinde olduğundan benzerdir.

Aynı enlem üzerindeki merkezlerde gece ile gündüz arasındaki zaman farkı eşittir. IV. ve V. merkezde aynıdır.

E seçeneğinde belirtilen gölge boyu, en kısa |I. merkezdedir denemez, özel tarihlere bağlı değişir. Cevap: “E” seçeneğidir.