DOĞU BLOKU’NUN DAĞILMASI
Glasnost ve perestroika, Doğu Bloku’nun gevşemesine neden oldu. Macaristan, Polonya, Çekoslovakya, Bulgaristan ve Romanya’da komünist yönetimler yerine demokratik yönetimler başa geçtiler.
Bu süreçten sonra:
- 1989’da Berlin duvarı yıkıldı ve 1990’da Almanya birleşti.
- Comecon ve Varşova Paktı 1991’de kendilerini feshettiler.
- Bu gelişmeler dünyada yeni bir dönemi başlattı. ABD’nin liderliğinde küreselleşme dönemi başladı ve tek süper güç ABD oldu. Bu da dünya da yeni sorunların yaşanmasına neden oldu.
- AET’den Avrupa Birliği’ne Merkezi Brüksel olan Avrupa Birliği ya da kısaca AB, yirmi yedi üye ülkeden oluşan ve toprakları büyük ölçüde Avrupa Kıtası’nda bulunan siyasi ve ekonomik bir örgütlenmedir.
- 1993 yılında, Maastricht Antlaşması olarak da bilinen Avrupa Birliği Antlaşması’nın imzalanması sonucu, var olan Avrupa Ekonomik Topluluğu’na yeni görev ve sorumluluk alanları yüklenmesiyle kurulmuştur. Avrupa Birliği, yaklaşık 500 milyonluk nüfusa sahiptir.
Avrupa Birliği’nin Amaçları
a) Siyasi Amaçlar
Üye devletler arasında, siyasi birliği sağlanmış bir Avrupa birliği meydana getirmek
b) Ekonomik Amaçlar
- Daha yüksek yaşam standartları, tam çalışma, ekonomik büyüme, istikrarın artması, topluluk içinde ekonomik etkinliklerin uyumlu olarak gelişmesini sağlayarak üye devletlerin ekonomi politikalarını birbirlerine yakın duruma getirmek.
- Avrupa Birliği, tüm üye ülkeleri bağlayan standart yasalar aracılığıyla, insan, eşya, hizmet ve sermaye dolaşımı özgürlüklerini kapsayan bir tek pazar geliştirmiştir.
- Birliğin yirmi yedi üyesinden yirmi biri NATO’nun da üyesidir. AB üyesi olup da NATO üyesi olmayan ülkeler şunlardır: Finlandiya, İsveç, Güney
Kıbrıs, Malta ve İrlanda. - Birliğe üye ülkelerin on beşi, Euro adıyla anılan ortak para birimini kullanmaya başlamıştır. Avrupa Birliği, devletler arası çok uluslu bir oluşumdur. Avrupa Birliği yirmi yedi bağımsız devletten oluşur. Bunlar üye devletler olarak bilinen Almanya, Avusturya, Birleşik Krallık (İngiltere), Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Kıbrıs, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya ve Yunanistan’dır.
- Birliğe katılmayı bekleyen üç aday ülke vardır. Bunlar: Hırvatistan, Makedonya Cumhuriyeti ve Türkiye’dir. Batı Balkan ülkeleri Arnavutluk, Bosna – Hersek, Karadağ ve Sırbistan olası resmi adaylar olarak tanımlanmıştır.
AB’nin Genişlemesi (Mastricht ve Kopenhag Kriterleri)
Mastricht Antlaşması
7 Şubat 1992 tarihinde imzalanan ve Kasım 1993’te yürürlüğe giren Maastricht Antlaşması ile Avrupa Topluluğu, Avrupa Birliği adını almıştır.
Kopenhag Kriterleri (Ölçütleri)
22 Haziran 1993 tarihinde yapılan Kopenhag Zirvesi’nde, Avrupa Konseyi, Avrupa Birliği’nin genişlemesinin Doğu Avrupa ülkelerini kapsayacağını kabul etmiş ve aynı zamanda adaylık için başvuruda bulunan ülkelerin tam üyeliğe kabul edilmeden önce karşılaması gereken ölçütleri de belirtmiştir. Bu ölçütler siyasi, ekonomik ve topluluk alanları olarak üçe ayrılmıştır.
AB’ye Girmeye Aday Ülkelerde Aranan Özellikler;
- Ülkenin çok partili bir demokratik sistemle yönetiliyor olması,
- Hukukun üstünlüğüne saygı ve idam cezasının olmaması,
- Azınlıklara ilişkin herhangi bir ayrımcılığın bulunmaması, ırk ayrımcılığının olmaması,
- Kadınlara karşı her türlü ayrımcılığın yasaklanmış olması,
- Avrupa Konseyi İnsan Hakları Sözleşmesi’nin tüm maddeleri ile kabul edilmiş olması,
- İşleyen bir piyasa ekonomisi
- Ancak, bu ilkelerin varlığı tek başına yeterli olmamakta, aynı zamanda kesintisiz uygulanıyor olması gerekmektedir.
