Niteleme sıfatının nitelediği isim kimi zaman düşer. Bu durumda ismin görevini ve anlamını niteleme sıfatı olan sözcük üstlenir. İsmin aldığı ekler, niteleme sıfatına geçer. Yani niteleme sıfatı, isim görevinde kullanılır. İşte bu tür sözcüklere adlaşmış sıfat adı verilir.
- Beyazlaşmak: Gökyüzü bulutlarla beyazlaştı.
- Güçlenmek: Egzersiz yapmak kaslarını güçlendirir.
- Gençleşmek: İyi bir uyku, insanları gençleştirir.
- Hüzünlenmek: Yağmurlu bir günün ardından insanlar hüzünlenir.
- Gül rengi: Gülün rengini ifade eden sıfat. (Örnek cümle: Gül rengi elbise)
- Demir kapı: Kapının malzemesini ifade eden sıfat. (Örnek cümle: Demir kapı zor açılıyor)
- Pazar yeri: Pazarın yerini ifade eden sıfat. (Örnek cümle: Pazar yeri kalabalık)
- Saat tamiri: Saatin tamirini ifade eden sıfat. (Örnek cümle: Saat tamiri uzun sürdü)
Yaralı adamı, hemen hastaneye götürdüler.
cümlesinde “yaralı” sözcüğü “adam” ismini nitelediğinden bir niteleme sıfatıdır. Biz bu cümleyi,
Yaralıyı hemen hastaneye götürdüler.
biçiminde söyleyelim. Görüldüğü gibi “adam” ismi düşmüştür. Bu ismin anlamını ve görevini, niteleme sıfatı olan “yaralı” sözcüğü üstlenmiştir. Burada “yaralıyı” sözcüğü, isim gibi kullanılır hâle gelmiştir. İşte bu “yaralıyı” sözcüğü adlaşmış sıfattır.
Gençlerin umudunu kırmayın.
Soğuklar, portakal ağaçlarına zarar vermiş.
Resim sergisi, Ünlülerin akınına uğradı.
Genç, hızlı adımlarla masadan uzak/aştı.
Tembellerin en sevmediği şey çalışmaktır.
Alışmış, kudurmuştan beterdir.
Misafir umduğunu değil, bulduğunu yer.
cümlelerinde altı çizili sözcükler de birer adlaşmış sıfattır.
