Şiirin dışa ait özellikleri, yani biçimi, yapıyı oluşturur.
Nazım birimi, nazım biçimi yapıya ait ögelerdir.
Nazım, ölçülü ve kafiyeli dizelerden meydana gelen sözlere verilen genel isimdir.
Aynı kökten türetilen manzume ya da manzum, ölçülü ve uyaklı hatta ahenkli söylenmiş söz demektir.
Nazım, eskiden uyaklı, ölçülü metinler için genellikle şiirin yerine kullanılmıştır.
Manzumelerin kuruluşundaki şekil farklılıklarına bağlı olarak “nazım biçimleri” ortaya çıkmıştır.
I. Nazım Birimleri
II. NAZIM BİÇİMİ
III. ŞİİRDE AHENK
IV. ŞİİRDE RİTİM
V. REDİF
VI. KAFİYE (UYAK)
Konu ile İlgili Örnekler, Çıkmış Sorular;
Örnek 1: Aşağıdaki dizelerin hangisinde zengin kafiye kullanılmıştır?
A) Ağaçlar kökünden kopacak gibi
Bir türlü dinmiyor başlayan tipi
B) Çınla ey coşkun deniz, kayalıklarda çınla!
Sar bütün kumsalları o dolaşık saçınla
C) Kardır yağan üstümüze geceden
Yağmurlu, karanlık bir düşünceden
D) Dağlar, omuz omuza yaslanan dağlar
Sular karınca paslanan dağlar
E) Kervan yürür peşi sıra düşemem
Yıldız akar uçsam da yetişemem
Çözüm: B seçeneğindeki “çınla” ifadesi “saçınla” ifadesinin içinde yer almakta. Esasında bu durum tunç kafiye olarak kabul görse de ÖSYM’nin bunu zengin kafiye olarak kabul ettiği görülmektedir. Cevap: B şıkkıdır.
Örnek 2: Eyvah eyvah, Sakarya’m, sana mı düştü bu yük
Bu dava hor, bu dava öksüz, bu dava büyük
Yukarıda verilen dizelerin kafiye türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yarım kafiye B) Tunç kafiye C) Sarmal kafiye D) Cinaslı kafiye E) Tam kafiye
Cevap: B seçeneğidir.
Örnek 3: Geçtikçe bembeyaz gezinenler üçer beşer;
Bildim ki âhiret denilen yerdedir beşer.
Yukarıdaki altı çizili sözcükler, aşağıdakilerden hangisine örnektir?
A) Redife B) Tam kafiyeye C) Cinaslı kafiyeye D) Yarım kafiyeye E) Örüşük kafiyeye
Cevap C seçeneği yani Cinaslı kafiye’dir.
