İngiltere, Fransa ve İtalya 18 – 26 Nisan 1920 tarihlerinde San Remo Konferansı‘nda bir araya gelerek Osmanlı Devleti’yle yapılacak barış antlaşmasının koşullarını belirlediler. Anlaşma Devletlerinin belirledikleri barış koşulları çok ağırdı. Bu yüzden Osmanlı temsilcileri anlaşmayı hemen imzalamadılar. Bunun üzerine Anlaşma Devletleri, anlaşma şartlarının kabul edilmesini hızlandırmak amacıyla Yunanlıların 22 Haziran 1920’den itibaren büyük bir saldırıya geçmesini sağladılar. Bu gelişmelerden sonra daha fazla toprak kaybına uğramaktan çekinen İstanbul Hükümeti, Sevr Antlaşması’nı kabul etti. Ancak Mebusan Meclisi kapalı olduğundan Padişah Vahdettin ve Sadrazam Damat Ferit, eski kumandan ve vezirlerden oluşan Saltanat Şurası‘nı topladılar. Saltanat Şurası barışın yapılmasını kabul etti ve Paris’e gönderilen heyet Sevr Barış Antlaşması’nı imzaladı (10 Ağustos 1920).
Sevr Barış Antlaşması’nın Maddeleri
- Doğu Trakya ve Batı Anadolu Yunanistan’a; Mardin. Urfa, Antep ve Suriye Fransa’ya; Arabistan ve Musul dahil lrak İngiltere’ye bırakılacaktır. Güneybatı Anadolu İtalyanların egemenliğine girecektir. Rodos ve On İki Ada İtalya’ya, diğer Ege adaları Yunanistan’a bırakılacaktır.
- İstanbul, Osmanlı Devleti’nin başkenti olarak kalacak, ancak Osmanlı Devleti azınlıkların haklarını koruyamazsa burası da elinden alınacaktır.
- Boğazlar, merkezi İstanbul olan ayrı bütçesi ve bayrağı olan Boğazlar Komisyonu tarafından yönetilecektir.
- Azınlıklara geniş haklar verilecektir.
- Hicaz bağımsız bir devlet olacak, Osmanlı Devleti Mısır üzerindeki haklarından vazgeçecektir.
- Doğu Anadolu’da iki ayrı devlet kurulacaktır.
- Giresun, Ordu, Samsun, Tokat, Amasya, Sinop, Çorum, Kayseri’nin doğusu, Çankırı, Ankara, Eskişehir, Bolu, Zonguldak ve Bilecik Osmanlı Devleti’nin elinde kalacaktır.
- Maliye tamamen Anlaşma Devletlerinin kontrolü altında olacaktır. İngiliz, Fransız, İtalyan ve Türklerden oluşan bir komisyon bütçeyi belirleyecektir. Osmanlı üyeleri bu komisyonda sadece danışman olarak bulunacaktır.
- Kapitülasyonlardan bütün Anlaşma Devletleri yararlanacaktır.
- Osmanlı Devleti savaş tazminatı ödeyecektir.
- Osmanlı ülkesinde mecburi askerlik kaldırılacaktır. Askeri kuvvet, 50.700 kişiden oluşacak ve ordunun ağır silahları bulunmayacaktır. Deniz gücü sınırlı olacak, 13 küçük gemiyi geçmeyecektir.
Sevr Antlaşması’nın Sonuçları
- Son Osmanlı Mebusan Meclisinde vatanın bütünlüğü ilke olarak kabul edilmişti, İstanbul Hükümeti Sevr Antlaşması’nı imzalayarak bu ilkeye ters düşmüştür. Sevr Antlaşması Mebusan Meclisi tarafından onaylanmadığından hukuksal açıdan geçerliliği olmayan bir antlaşmadır.
- Sevr Barış Antlaşması’na TBMM’nin tepkisi çok sert olmuştur. Meclis bu barışı tanımadığım açıklamış, Sevr’i imzalayanlar ve onaylayanlar vatan haini sayılmıştır.
- Damat Ferit Paşa, Sevr Antlaşması’na gösterilen tepkiler nedeniyle istifa etmek zorunda kalmıştır.
- Sevr Antlaşması, Türk milletinin bağımsızlık azmini ve direnme gücünü artırmıştır.
- Kurtuluş Savaşı’nın zaferle sonuçlanması Sevr Antlaşması’nın geçersiz bir belge olarak kalmasını sağlamıştır.
