ÖĞRETİCİ METİNLER
Öğretici metinler, genellikle dergilerde yayımlanmıştır.
Dil, genellikle ağır, sanatlı ve süslüdür.
Öğretici metinlere edebî tartışmalar yön vermiştir.
Öğretici metinlerde daha bireysel ve edebî konular işlenmiştir.
Hatıra, edebî eleştiri, gezi türlerinde önemli eserler verilmiştir.
Hatıra (Anı)
Servetifünun döneminde hatıra türünün en önemli ismi olan ve hatıralarını Servetifünun döneminden sonra kaleme alan Halit Ziya’mn Kırk Yıl (1936) ve Saray ve Ötesi (1940-41) adlı kitapları, yazarın edebiyat anlayışı ve çevresini anlatan önemli hatıra kitaplarıdır.
Halit Ziya, Bir Acı Hikâye adlı anı kitabını oğlunun ölümü üzerine yazmıştır.
Ahmet İhsan Tokköz’ün Matbuat Hatıralarım, Mehmet Rauf’un Edebî Hatıralar ile Hüseyin Cahit’in Edebî Hatıralar ve Siyasî Hatıralar adlı eserleri hatıra türünde eserlerdir.
Servetifünun dönemi bağımsız sanatçısı Ahmet Rasim birçok hatıra—sohbet kitabı yazmıştır: Falaka, Muharrir-Şair-Edip, Gecelerim, EşkâI-i Zaman
Gezi (Seyahatname)
Servetifünun döneminin en önemli gezi yazarı olan Cenap Şahabettin, I. Dünya Savaşı günlerinde yaptığı gezinin notlarının büyük bir kısmını Avrupa Mektupları’nda toplamıştır. Avrupa seyahatine trenle başlayan yazar Bulgaristan’dan itibaren Romanya, Macaristan, Almanya, Avusturya hakkında geniş bilgi verir.
Haziran 1914 yılında birkaç aylık seyahatin sonucu olarak Tasvir-i Efkâr’da yayımlanan Afak-ı Irak Cenap Şahabettin’in Bağdat’a yaptığı seyahatin izlenimleridir.
Cenap Şahabettin’in. Hac Yolunda adlı gezi yazısı da önemlidir.
Servetifünun dönemi bağımsız sanatçılarından Ahmet Rasim’in Romanya Mektupları da gezi türündedir.
Halit Ziya, Almanya’ya yaptığı seyahati “Almanya Mektupları” adıyla Tanin gazetesinde (1915—16) yayımlanmışsa da kitap haline gelmemiştir.
Edebî Tenkit (Eleştiri)
Servetifünun döneminde eleştiri daha çok başkalarına cevap verme veya Servetifünun’un görüşlerini savunma biçiminde gelişmiştir.
Halit Ziya, Mehmet Rauf, Hüseyin Cahit ve Ahmet Hikmet eleştiri alanında yazılar yazmışlardır.
Cenap Şahabettin, Hippolyte Taine’ın etkisiyle eleştiriler yazmıştır.
Edebî tenkit türünde en tanınan sanatçı Hippolyte Taine’ın eleştiri anlayışını benimseyen Ahmet Şuayb’tır.
