Bedir Savaşı [624]
Ebu Süfyan liderliğinde Şam’a ticaret kervanı gönderen Mekke ileri gelenleri, elde edilecek kazançla Müslümanlarla savaşmayı amaçladılar. Bu durumu engellemek isteyen Müslümanlar, Şam’a gitmekte olan kervanın yolunu kesmeyi planladılar. Ancak durumdan haberdar olan Ebu Süfyan, kervanın yolunu değiştirerek Mekke’ye ulaştı. Mekkeliler, Ebu Cehil komutasında yaklaşık bin kişilik bir orduyu, kervana baskın düzenleyecek olan Müslümanların üzerine gönderdiler. Savaşı Müslümanlar kazandı.
Bedir Savaşı’nın Sonuçları
- Müslümanlar ilk askerî başarılarını elde etti.
- Hz. Muhammed, iyi bir komutan olduğunu gösterdi ve siyasi gücünü artırdı.
- Müslümanların kendilerine ve Hz. Muhammed’e olan güvenleri arttı.
- Savaşın kazanılması, İslamiyet’in Arap Yarımadası’nda yayılmasını kolaylaştırdı.
- Esir alınan Mekkelilerin bir kısmı Müslümanlara okuma yazma öğretmeleri karşılığında serbest bırakıldı. Bu durum okuryazarlığa önem verildiğini kanıtlar.
- Ele geçirilen ganimetin beşte dördü savaşa katılanlar arasında eşit olarak paylaştırıldı. Beşte biri ise Hz. Muhammed tarafından ihtiyaç sahiplerine dağıtıldı. Bu uygulama İslam savaş hukukunun temel esaslarından biri haline gelerek sonraki dönemlerde örnek alınan bir uygulama olmuştur.
Uhud Savaşı [625]
Mekkelilerin, Bedir yenilgisinin intikamını almak ve Müslümanların denetimine geçen Suriye-Mısır ticaret yolunu tekrar ele geçirmek istemeleri Uhud Savaşı’nın nedenini oluşturmuştur. Hz. Muhammed, Medine’de kalıp savunma savaşı yapmak düşüncesindeydi. Bedir Savaşı’na katılmamış genç Müslümanlar ise Medine’nin dışında savaşmak istediklerini Hz. Muhammed’e bildirdiler. Bunun üzerine Hz. Muhammed 700 kişilik bir kuvvet ile Mekkeliler üzerine harekete geçti. Ordunun arka kısmını güvenlik altına almak için Ayneyn Tepesi’ne 50 okçu yerleştirdi. Okçulara her ne sebeple olursa olsun bulundukları yerden ayrılmamalarını emretti.
Uhud Savaşı’nın Sonuçları
- Müslümanlar başlangıçta Mekkelilere karşı üstünlük kurmuşsa da Hz. Muhammed’in Ayneyn Tepesi’ne yerleştirdiği okçuların yerlerini terk etmesi önemli kayıplara neden oldu.
- Hz. Muhammed yaralandı, Hz. Hamza şehit oldu.
- Müslümanlar yenilgiye uğramalarına rağmen Mekkeliler Müslümanlar üzerinde üstünlük kuramadı.
- Müslümanların Hz. Muhammed’in sözlerini dinlemesinin önemi anlaşıldı.
Hendek Savaşı [627]
Uhud Savaşı’nda istedikleri sonucu elde edemeyen Mekkeliler, İslamiyet’i tamamen ortadan kaldırmak için büyük bir ordu hazırlayarak Medine üzerine harekete geçtiler. Müslümanlar bu savaşta Selman-ı Farisi’nin önerisi ile Medine’nin etrafına hendek kazarak savunmada kaldılar.
Hendek Savaşı’nın Sonuçları
- Mekkeliler, Müslümanlara bir daha saldırıda bulunmadılar. Müslümanlar savunma durumundan çıktılar.
- Müslümanların askerî ve siyasi güçlerini artırması, Arap kabileleri arasında İslamiyet’in yayılmasını hızlandırdı.
Hudeybiye Barışı [628]
Hendek Savaşı’ndan sonra Müslümanlar, Kabe’yi ziyaret etmek için Hz. Muhammed’in öncülüğünde Mekke’ye doğru yola çıktılar. Hz Muhammed, amaçlarının hac yapmak olduğunu bildirmek için Hz. Osman’ı Mekkelilere elçi olarak gönderdi. Ancak Mekkelilerin Hz. Osman’ı tutuklaması üzerine Hz. Muhammed savaş hazırlıklarına başladı. Bu durumdan endişelenen Mekkeliler, antlaşma teklifinde bulundular.
Hudeybiye Barışı’nın maddelerinden bazıları şunlardır:
- Müslümanlar o yıl Kabe’yi ziyaret etmeden dönecek, ertesi yıl yalnız üç günlüğüne ziyaret edebileceklerdi.
- Mekkeli bir kimse Hz. Muhammed’in yanına kaçarsa velisinin isteği üzerine geri verilecek, fakat bir Müslüman kaçarak Mekke’ye sığınırsa iade edilmeyecekti.
- Arap kabileleri, Müslümanlardan ya da Mekkelilerden istedikleri tarafı tutabileceklerdi. Bu kabileler arasındaki savaşta Müslümanlar ve Mekkeliler tarafsız kalacaktı.
- İki taraf arasında on yıl savaş olmayacaktı.
Hudeybiye Barışı’nın Sonuçları ve Önemi
- Mekkeliler, Müslümanların siyasi varlığını resmen tanıdı.
- Antlaşma maddeleri Müslümanların aleyhine gibi görünmesine rağmen Müslümanların lehine sonuçlar ortaya çıkardı.
- On yıllık barış kararı, Müslümanların diğer bölgelere sefer düzenlemelerini ve İslam dinini yaymalarını kolaylaştırdı.
Hayber Kalesi’nin Fethi [629]
Medine’den çıkarılan Yahudiler, Medine – Suriye yolu üzerinde bulunan Hayber Kalesi’ne yerleşerek buradan geçen Müslüman tüccarlara zarar verdiler. Hz. Muhammed kaleyi ele geçirerek Şam ticaret yolunun güvenliğini sağladı. Kaledeki Yahudilerin vergi ödemek koşuluyla burada yaşamalarına izin verildi.
Mute Savaşı [629]
Hz. Muhammed’in Hristiyan Gassanilere İslam’a davet etmek amacıyla gönderdiği elçi, Gassani valisi tarafından öldürülünce Hz. Peygamber bir ordu hazırlayarak bölgeye sevk etmiştir. Gassani hükümdarı, Bizans’tan yardım istemiştir. Bölgeye gelen Bizans ordusu ile Müslümanlar arasında yapılan savaşta İslam ordusu sayıca çok az olmasına karşın Bizans ordusuna büyük zararlar verdi. Halid b. Velid İslam ordusuna fazla kayıp verdirmeden geri çekmeyi başardı.
Bilgi: Mute Savaşı Müslümanlarla Bizans arasında yapılan ilk savaştır.
Mekke’nin Fethi [630]
Hudeybiye Antlaşması’na göre taraflar birbirlerinin müttefiklerine saldırmayacaktı. Mekkeli müşriklerin, antlaşmanın bu koşuluna uymamaları üzerine Mekke’yi kuşatan Müslümanlar, ciddi bir direnişle karşılaşmadan şehri ele geçirdi. Barışçıl bir siyaset izleyen Hz. Peygamber, ilk olarak genel af ilan etmiş ve kimsenin malına dokunulmamış, esirler serbest bırakılmıştır.
Mekke’nin Fethinin Sonuçları
- Mekke’nin fethiyle birlikte Kureyş müşriklerinin Hz. Peygamber ve Müslümanlara karşı olan düşmanlığı sona ermiş, Hicaz bölgesinde İslam’ın yayılışının önündeki engeller ortadan kalkmıştır.
- Kabe, Müslümanların eline geçmiş ve putlardan temizlenmiştir. Mekkelilerin büyük bölümü İslamiyet’i kabul etmiştir.
- Müslümanlar, Arap Yarımadası’nın en büyük askerî ve siyasi gücü haline gelmiştir.
Huneyn Savaşı [630]
Putperest Arap kabileleri Mekke’nin fethinin ardından Müslümanlara saldırmak için Huneyn denilen yerde toplandılar. Yapılan savaşta müşrikler yenilgiye uğratıldı. Bu zaferle Arap Yarımadası’ndaki son putperest tehdit de ortadan kalkmış oldu.
Taif Seferi [630]
Huneyn Savaşı’nda Taiflilerin müşriklere yardım etmesi üzerine Hz. Muhammed, Taif üzerine sefer düzenlemiştir. Ancak şehrin surlarla çevrili olması ve Taiflilerin şiddetli direnişleri nedeniyle şehir fethedilemedi. Bu seferden bir yıl sonra Taif halkı kendiliğinden Müslüman oldu.
Tebük Seferi [631]
Bizans’ın büyük bir ordu ile Arabistan’a sefer düzenleyeceği haberinin alınması üzerine Hz. Muhammed sefere çıktı. Ancak Tebük’e gelindiğinde haberin asılsız olduğu anlaşıldı. Hz. Muhammed’in son seferi olan Tebük Seferi sonucunda Gassani Arapları İslamiyet’i kabul etti. Tebük Seferi, İslam ordusunun Arabistan dışına düzenlediği ilk sefer özelliği taşır.
Veda Haccı ve Hz. Muhammed’in Vefatı [632]
Hz. Muhammed hac görevini yerine getirmek üzere 632’de Mekke’ye geldi. Bu hac sırasında İslam tarihinde “Veda Hutbesi” olarak adlandırılan hutbede Müslümanlara önemli mesajlar verdi. Veda Haccı’ndan sonra Medine’ye dönen Hz. Muhammed 632’de vefat etti.
Hz. Muhammed Dönemi’nde Arap Yarımadası’nda,
- Halkın büyük bir bölümü İslamiyet’i kabul etmiştir.
- Siyasi istikrar sağlanmış, toplumsal hayatta adalet ve eşitlik ilkesi yaygınlaşmıştır.
