---

Tarihin Tanımı, Konusu ve Özellikleri

---

Tarih Biliminin Yöntemi

---

Tarih ve Diğer Bilimler

---

İnsanlığın Hafızası Tarih

İnsanoğlunun yaşadığı dönemler göz önüne alındığında bugün gelinen ilerlemişlik düzeyi belli bir birikimin ürünü olarak ortaya çıkmıştır. Geçmiş ve gelecek arasında diyalog kurabilen tek varlık olan insan, geçmişte tecrübe ettiği yaşanmışlıklarını geleceğe aktarabilir. Bunu yaparken de tarih bilimi ile ilişki içerisinde olması gerekir. Teknolojik alanda ortaya çıkan gelişmeler tarih bilimine ilginin azaldığını düşündürtse de aksine artmaktadır.

Fikir İnsanlarının Tarih Hakkında Düşünceleri

Herodot (MÖ 484-425)

Tarih, insanların ve insan topluluklarının başlarından geçenleri kaydetme yoluyla edinilen bilgidir.

Leopold von Ranke (1795-1886)

Gerçeğin ne olduğu belgelerde saklıdır ve gerçek ancak belgelerin eleştirisiyle ortaya çıkar. Belge yoksa tarih yoktur.

Edward H. Carr (1892-1982)

Tarihçi ile olgular arasında kesintisiz karşılıklı bir etkileşim süreci, bugün ile geçmiş arasında tükenmez bir diyalogdur.

İbn Haldun (1334-1406)

Tarih, gerçeği araştırmak ve olayların sebeplerini bulup ortaya koymaktır. Olayların ilkeleri incedir, nitelik ve sebepleri hakkındaki bilgi derindir.

Ahmet Cevdet Paşa (1822-1895)

Tarihi bir olayın sadece filan tarihte olduğunu bilmek değildir, geçmişte meydana gelen olayları değerlendirmek ve bu olaylardan ders almaktır.

Halil İnalcık (1916-2016)

Gerçek bir tarih için kaynaklara gitmek, kaynakları iyi tenkit edip değerlendirmek gereklidir.

Yorum: Görüldüğü üzere farklı dönemlerde tarih hakkında farklı tanım ve yorumlar yapılmaktadır. Bu durumun nedeni zaman içerisinde insanlığın ve toplumun düşüncesinin değişime uğramasıdır.

Tarih Kelimesi

Tarih kelimesi “kamer, ay, zaman” anlamına gelen Arapça “verreha” fiilinden türemiştir. Buna göre tarih kelimesinin anlamı “ay” ın tarihi demektir. Bu anlam bir taraftan tarihi olayın meydana geliş zamanını belirlemek, diğer taraftan anlatmak, hikâye etmek, nakletmek anlamına da gelmektedir.

Tarih Bilimi

• İnsan,
• Yer-zaman,
• Neden-sonuç,
• Belge,
• Objektiflik

kavramlarını da içermektedir.

Çözümlü Test Soruları

Soru 1:
Tarih öncesi dönemlerin sınıflandırılmasında aşağıdakilerden hangisi temel alınmıştır?
A) Yazının icadı
B) İnsanların yaşadığı kıtalar
C) Kullanılan araç-gereçlerin malzemesi
D) İnanç sistemleri
E) Yerleşim şekilleri

Çözüm:
Tarih öncesi dönemler (Taş, Bakır, Tunç, Demir Çağları) kullanılan araç-gereçlerin malzemesine göre sınıflandırılır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Soru 2:
Aşağıdakilerden hangisi tarih biliminin “insanlığın hafızası” olarak adlandırılmasının en önemli nedenidir?
A) Geçmiş olayları kaydetmesi
B) Sadece savaşları konu alması
C) Yalnızca yazılı kaynakları kullanması
D) Bilimsel deneyler yapması
E) Geleceği tahmin etmesi

Çözüm:
Tarih, geçmişte yaşanan olayları kaydederek insanlığın kolektif hafızasını oluşturur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Soru 3:
Tarih biliminin diğer sosyal bilimlerden farkı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Deney yapması
B) Geçmişi incelemesi
C) Matematiksel veriler kullanması
D) Laboratuvar çalışması yapması
E) Sadece ekonomik olayları ele alması

Çözüm:
Tarih, diğer sosyal bilimlerden farklı olarak geçmişteki olayları inceler. Doğru cevap B seçeneğidir.

Soru 4:
Aşağıdakilerden hangisi tarih biliminin kesinlik taşımamasının en önemli nedenidir?
A) Olayların tekrar edememesi
B) Kaynakların yetersizliği
C) Tarihçilerin yorum farklılıkları
D) Hepsi
E) Hiçbiri

Çözüm:
Tarihin kesinlik taşımamasında tüm bu faktörler (A, B ve C) etkilidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Soru 5:
“Tarih yazmak, tarih yapmak kadar önemlidir.” sözüyle anlatılmak istenen temel düşünce nedir?
A) Tarihçiler yöneticilerden daha önemlidir
B) Olayların doğru aktarılması kadar önemlidir
C) Sadece büyük olaylar yazılmalıdır
D) Tarih yazımı siyasilerin işidir
E) Tarih yazımı gereksizdir

Çözüm:
Bu söz, olayların doğru şekilde kaydedilmesinin olayların yaşanması kadar önemli olduğunu vurgular. Doğru cevap B seçeneğidir.