A. Biyoçeşitlilik
B. Ekosistemlerin Unsurları
C. Su Ekosistemleri
Biyoçeşitlilik ve Ekosistemlerin Unsurları
Enerji Akışı ve Madde Döngüleri, Su Ekosistemleri
BİYOÇEŞİTLİLİK
Dünya üzerinde ekosistemlerin, ekolojik olayların, türlerin ve genlerin farklılığından doğan zenginliktir. Yeryüzünde coğrafi koşullara bağlı olarak biyoçeşitlilik farklılık gösterir. Karalarda sıcak ve nemli bölgelerde, denizlerde ise sıcak kuşaktaki sığ alanlarda canlı türleri daha çeşitlidir. Tropikal yağmur ormanları dünyanın en zengin doğal yaşam alanıdır. Dünyadaki bitki ve hayvan türlerinin % 50-70’inin bu ormanlarda olduğu tahmin edilmektedir. Atmosferde canlılar daha çok toprak yüzeyinden 120 metre yüksekliğe kadar yaşamaktadır. Daha yükseklerde ise geçici olarak yükselmiş kuşlar ve bakteriler gibi canlılar bulunabilir. Litosferdeki canlılar toprak yüzeyinde yoğunlaşmakla birlikte 10 metre derinliğe kadar canlılara rastlanır. Hidrosferi oluşturan deniz ve göl gibi ortamlarda ise canlılar genellikle 200 metre derinliğe kadar olan kısımda yer alır.
BİYOM
Kendine özgü bir iklim, flora (bitki örtüsü) ve faunaya (hayvan topluluğu) sahip ekosislemlere biyom denir. Karasal biyomlar makroklimalara bağlı olarak oluşmuştur ve hakim bitki örtüsüne göre (maki biyomu, tundra biyomu vb.) sınıflandırılır. Su biyomları suyun özelliklerine göre (tatlı su, tuzlu
su, akarsu, göl ekosistemi vb.) sınıflandırılır.
HABİTAT
Dünya yüzeyinde atmosfer, hidrosfer ve litosfer canlılar için habitat (yaşam alanı) oluşturur. Habitat, bir okyanus ya da bir çayırlık kadar büyük olabileceği gibi, çürümüş bir ağaç kütüğünün altı ya da bir böceğin bağırsağı kadar küçük de olabilir. Bununla beraber, her zaman tanımlanabilen ve fiziksel olarak sınırlı bir bölgedir. Birden fazla hayvan ya da bitki özel bir habitatta yaşayabilir.
EKOSİSTEMLER
- Ekosistem canlı ve cansız unsurlar ile bu unsurların birbirleriyle karşı ilişkilerinden oluşan bütündür.
- Ekosistemin büyüklüğü ve genişliği çok değişik olabilir. Dünya’nın tamamı bir ekosistem olabileceği gibi bir göl, bir nehir, bir dağ da birer ekosistemdir. Kurumuş bir ağaç kütüğü gibi son derece belirgin ve dar sınırlı unsurlar da birer ekosistem parçası sayılabilir. Böyle ekosistem parçalarında genellikle zaman içinde sınırlı bir yaşam vardır. Ekvatoral Yağmur Ormanları, Afrika Savanları, Avrupa’nın Geniş Yapraklı
Ormanları gibi ekosistemler ise çok geniş bölgeleri kapsar. - Ekosistem, birbiriyle ilişkili canlı ve cansız varlıklar arasındaki madde döngüsü ve enerji dolaşımı ile kendini besler ve yeniler.
- Madde döngüsü ve enerji dolaşımının bir sonucu olarak toprak, hava, su, bitkiler ve diğer canlılar arasında sürekli madde ve enerji alışverişi vardır. Bu alışveriş yeryüzünde yaşamın devam etmesini sağlar. Yine bu alışveriş yeryüzünün doğal zenginliklerinin tekrar tekrar kullanılmasına olanak sağlamaktadır.
Dünya ekosistemine ekosfer denir. Ekosfer kara, deniz ve tatlı su olmak üzere üç büyük ekosisteme ayrılır. Bu ekosistemlerin içinde daha küçük ekosistemler bulunur.
- Canlılar, hidrosfer, atmosfer ve litosfer ile sürekli etkileşim halindedir.
- Biyosfer; litosfer, atmosfer ve hidrosferden oluşan doğal ortam içindeki canlılardan oluşur.
