Bu konu ile bilginin korunması, yaygınlaştırılması ve aktarılmasında değişim ve sürekliliğini inceleyeceğiz.
Kavramlarımız
Uygarlık (Medeniyet): Toplum veya ülkelerin sanat, bilim, teknoloji, kültür vb. alanlarda sahip olduğu ürünlerin tümüne birden verilen isimdir.
İcat (Buluş): Doğada var olan bilgi, nesnelerden yararlanıp, yeni, orijinal bir bilgi ya da nesne edinmedir. Paranın, matbaanın, buhar makinesinin icadı vb.
Mucit: Buluş yapan kişilere verilen isimdir.
Keşif: Doğada var olan fakat insanlar tarafından bilinmeyen, gizli olan bilgi ve nesnelerin meydana çıkarılmasıdır. Yeni kıtaların keşfi, Kütle çekim Kanun’u ve suyun kaldırma kuvvetinin keşfi vb.
Kaşif: Keşif yapan kişilere verilen isimdir.
Not: Yazının icadı ile birlikte insanlar arasındaki iletişim süreci daha da kolaylaştı. Bilim ve teknik hızlı bir şekilde gelişerek insanlar günlük yaşamlarını kolaylaştıracak buluşlar yapmaya başladı.
İnsanlar yaratıldığı günden beri ihtiyaçlarını giderebilmek, hayatını daha kolay yapabilmek ve zihinlerindeki soruların cevaplarını giderebilmek adına sürekli olarak bir şeylerin arayışına girmiştir.
- İhtiyaçları
- Hayatlarını daha kolay hâle getirmek
- Merakları
Bu durumlar insanı yeni bir şeyler üretme, keşfetme arzusu içine sürüklemiştir.
Mezopotamya uygarlıklarından olan Sümerler, tapınakları ve depolarındaki malları kayıt altına tutmak için ucu sivri bir nesneyle kilden yapılmış tabletler üzerine mal verenin ismini kazırlardı. Böylece hem mal verenlerin hem de malların isimlerinin karışması önlenmiş olurdu. Bu sayede yazı icat edilerek dünya kültür ve uygarlık ve bilginin korunması yolunda ilk adım atılmış oldu.
Mısır uygarlığı da bilginin korunması adına resim ve şekillerden oluşan hiyeroglif adı verilen yazı tarzını geliştirdiler.
Mısır Uygarlığı tarafından
Papirüs bitkisinden elde ettikleri papirüs ve mürekkebin icadı ile bilgilerin kağıt üzerine aktarılması sağlandı.
Not: Papirusün icat edilmesiyle kil tabletlerin kullanımı azalmış mürekkebin icadı ile birlikte de bilginin yazımı da kolaylaşmıştır.
Bergama kralı, Bergama’da büyük bir kütüphane kurmak istiyordu. Fakat Mısır kralı papirüsün ihracatını yasaklamıştı. Bergame Uygarlığı da bunun üzerine kütüphane kurabilmek adına keçi dersinden yapılan pörşömen kağıdını icat etti.
Mezopotamya Uygarlığı olan Asurlular başkentleri Ninova’da dünyanın ilk kütüphanesi Asurbanipal Kitaplığı, Bergama Krallığı tarafından kurulan Bergama Kütüphanesi ve dünyanın çeşitli yerlerinde kurulan diğer kütüphaneler ile bilginin korunması sağlanmıştır.
Çinliler tarafından kâğıt ve matbaanın icadı ile bilginin yaygınlaşması kolaylaştı.
Bunun yanında,
- Savaşlar
- Ticari faaliyetler
- Göçler vb.
Birçok unsur sayesinde bilgi ülkeler arasında hızlı bir şekilde yayılma imkânı buldu.
Bilginin yayılması ile birlikte ülkeler arası kültürel etkileşim arttı. Kültürel etkileşim ile birlikte bilim ve teknoloji alanında birçok gelişme sağlanarak bilginin korunması, yaygınlaştırılması ve aktarılması kolaylaştı.
Günümüzde ise
ABD’nin askerî amaçlı oda büyüklüğündeki bilgisayarlarıyla başlayan serüven bilim ve teknolojinin gelişimi ile birlikte yerini daha gelişmiş bilgi depolama, yaygınlaştırma ve aktarma icatlarına bırakmıştır.
Bilim ve teknoloji ile birlikte kütüphaneler daha modern hâle getirilmiştir. Bunun yanında e-Kitap, e-kütüphane vb. programlarla bilginin kısa sürede yaygınlaşması ve aktarılması sağlanmıştır.
