Tuzların Asit-Baz Özelliği 11. Sınıf Kimya

• Bazı tuzların sulu çözeltileri asidik ya da bazik olabilir. Bunun nedeni tuzdaki iyonlardan birisinin su ile tepkime vermesi ve sonrasında H⁺ ya da OH^– iyonlarının oluşmasıdır.
• Bu şekilde bir tuzun iyonlarından birisinin su ile tepkime vermesine hidroliz denir.
• Kuvvetli asit ve kuvvetli bir bazdan meydana gelen tuz nötr tuzdur ve iyonları sulu ortamda hidroliz olmaz.
• NaCl, KNO₃, Bal₂, Lİ₂SO₄ gibi tuzlar nötr tuz sınıfındandır.

• Yukarıdaki denklemlerde HCl kuvvetli asit, NaOH kuvvetli baz olduğundan NaCl nötr tuzdur ve iyonları hidroliz olmaz.
• Zayıf asit ve kuvvetli bazdan oluşan tuzlar bazik tuzdur. Bazik tuzların anyonu sulu ortamda hidroliz olur.
• NaCN, K₂CO₃, BaF₂, CH₃COONa gibi tuzlar bazik tuz sınıfındandır.
  
  –> Oluşan CH₃COONa tuzunun CH₃COO^– iyonu hidroliz olur.
  
  Hidroliz olayı sonucunda çözeltideki OH^– iyonu derişimi arttığından dolayı CH₃COONa tuzunun sulu çözeltisi baziktir ve çözeltide pH değeri 7 den büyüktür.

Bilgi: CH₃COONa tuzu petrol üretiminde, gıdaların korunmasında, tekstilde ve elektroliz ile kaplamacılıkta kullanılır.

• Kuvvetli asit ve zayıf bazdan oluşan tuzlar asidik tuzdur. Asidik tuzların katyonu sulu ortamda hidroliz olur.
• NH₄Cl, Ag₂SO₄, NH₄NO₃, Fe(ClO₃)₃ gibi tuzlar asidik tuz sınıfındandır.
  
  –> Oluşan NH₄Cl tuzunun NH₄⁺ iyonu hidroliz olur.
  
  Hidroliz tepkimesi sonucunda çözeltideki [H₃O⁺] derişimi arttığından dolayı NH₄Cl tuzunun sulu çözeltisi asidiktir ve çözeltide pH değeri 7 den küçüktür.

• Zayıf asit ve zayıf bazdan oluşan tuzların hem katyonu hem de anyonu hidroliz olur.
• NH₄CN, (NH₄)₂CO₃ gibi tuzların hem katyonu hem de anyonu hidroliz olur.
• Asidik tuzlarda çözeltideki H⁺ iyonları derişimi;
  
  Burada K_su = K_b . K_h‘dir. Buradaki K_h hidroliz denge sabitidir ve K_a olarak da kullanılır.
• Bazik tuzlarda çözeltideki OH* iyonları derişimi;
  
• Burada K_su = K_a . K_h‘dir. Buradaki K_h hidroliz denge sabitidir ve K_b olarak da kullanılır.

Örnek: