TÜRKİYE’DE BÖLGE SINIFLANDIRMASI
Türkiye’nin değişik bölge ve yerler arasında mekânsal farklılıklar ve benzerlikler vardır. Bir mekan parçasında belirli olaylar arasında benzerlik ve karşılıklı neden—sonuç ilişkisi bulunuyorsa o mekan bölge özelliğine sahiptir. Bir mekanın bölge olarak belirlenmesi aşamasında o mekanda belli özellikler bakımından coğrafi birliktelik bulunması gerekmektedir. Bir yerdeki coğrafi unsurların özellikleri farklılık göstermektedir. Bazı coğrafi unsurlar sabit (yerşekilleri, iklim gibi), bazı coğrafi unsurlar ise kısa ya da uzun sürede değişiklik gösterir. (nüfus, ekonomi gibi) Bölge sınırları oluşturulurken sabit ve değişken unsurlar birlikte dikkate alınır. Bölgelerin farklılık göstermesinde bir bölgeyi diğer bölgelerden ayıran da sabit ve değişken unsurlardır.
Türkiye’nin coğrafi özellikleri ve yüzey şekillerinin çeşitliliği, geniş alanları kaplayan bölgelerin oluşturulmasını güçleştirir. Bu nedenle; Türkiye’deki coğrafi bölgelerin yüz ölçümleri genellikle küçüktür.
Fiziki, beşeri ve ekonomik özelliklerine göre bölgeler oluşturulur.
Fiziki Coğrafya Özelliklerine Göre Bölgeler
Türkiye’de fiziki özelliklerine göre bölgeler oluşturulurken yerşekilleri, iklim, bitki örtüsü ve toprak özellikleri dikkate alınır.
Yüzey Şekillerine Göre Bölgeler
Bu bölgeler oluşturulurken yerşekilleri dikkate alınır.
Yerşekillerini dağlar, platolar, ovalar ve vadiler oluşturur.
Yerşekillerinin her biri için ayrı ayrı bölgeler oluşturulabilir.
Dağlık bölgeler
Ovalık bölgeler, Platoluk bölgeler gibi
Bu bölgeler kendi içinde de yeni bölgeler oluşturabilir.
İklim Tipine Göre Bölgeler
- Ülkemizde birbirinden belirgin farklarla ayrılan dört iklim bölgesi vardır.
- Türkiye’de Akdeniz, Karadeniz, karasal ve sert karasal iklim bölgeleri vardır.
- Bu bölgeler kendi içinde sıcaklık, yağış ve nemlilik ortalamalarına göre farklılık oluşturulabilir.
- Bu tür bölgeler oluşturulurken bitki ört özellikleri dikkate alınır.
- Türkiye’nin iklim çeşitliliği fazla olduğu için bitki örtüsü çeşitliliği de fazladır.
- Türkiye’nin doğal bitki örtüsü ormanlar, bozkırlar, makiler ve dağ çayırlarından oluşur.
- Bu bitki örtülerinin bulunduğu alanların her birinden ayrı ayrı coğrafi bölgeler oluşturulabilir.
- Orman bölgesi, maki bölgesi, bozkır bölgesi gibi oluşturulan bu bölgelerin kendi içinde yeni bölgelerde oluşturulabilir.
Örneğin; Geniş yapraklı ormanlar bölgesi, İğne yapraklı ormanlar bölgesi, Karma yapraklı ormanlar bölgesi gibi.
Toprak Türüne Göre Bölgeler
Ülkemizde iklim şartlarına bağlı gelişen toprak bölgeleri de oluşturulabilir.
Bunlar Terra-rossa toprak bölgesi, bozkır toprakları bölgesi, çernezyum bölgesi, kahverengi orman toprağı bölgesi gibi.
Beşeri Coğrafya Özelliklerine Göre Bölgeler
Beşeri coğrafya özelliklerine göre bölgeler oluşturulurken nüfus ve yerleşme özellikleri dikkate alınır.
Nüfus Yoğunluğuna Göre Bölgeler
- Bu tür bölgelerin oluşturulmasında nüfus özellikleri göz önünde bulundurulur.
- Türkiye’de 2009 nüfus sayımına göre nüfus yoğunluğu 92 kişi/km2‘dir.
- Nüfus yoğunlukları bölgelere ve illere göre değişiklilik gösterir.
- Sık nüfuslu, orta yoğunlukta ve seyrek nüfuslu yerler gibi bölgeler oluşturulabilir.
Yerleşim Özelliklerine Göre Bölgeler
- Bu tür bölgeler oluşturulurken yerleşme özellikleri dikkate alınır.
- Şehir ve kır yerleşmeleri olmak üzere ikiye ayrılır.
- Ayrıca yerleşmelerine göre dağınık yerleşim bölgeleri ve toplu yerleşim bölgeleri olarak da kendi içinde ayrılır.
