Fiil kök ya da gövdesinden türeyen ve cümlede çoğunlukla sıfat görevinde kullanılan sözcüklerdir. Sıfat-fiil ekleri, “-an, -ası, -mez, -ar, -dik, —ecek, —miş” ekleridir. Sıfat-fiiller; geniş, geçmiş ve gelecek zaman anlamı taşırlar.
Aşağıdaki altı çizili sözcükler sıfat-fiildir.
- Seni seven oğlan neylesin malı.
- Sen kaçan ürkek bir ceylansın dağda.
- Kör olası çöpçüler, aşkımızı süpürmüşler.
- Dönülmez akşamın ufkundayız, vakit çok geç.
- Koşar adımlarla geliyordu çocuklar.
- Tanıdık insanlara rastladık d’ günde.
- Yâr yoluna dökülmedik dilleri neyleyeyim.
- Görecek günler var daha aldırma gönül aldırma
- Unutma ki şairleri haykırmayan bir millet,
- Sevenleri toprak olmuş öksüz çocuk gibidir.
- Gidecek yerim mi var
- Diyecek sözüm mü var.
- Yıkılası dağlar var aramızda
- Giden gelmiyor acep nedendir?
- Söylenecek söz kalmadı artık.
- Gittiğin yağmurla gel.
- Gitmiş sevgilinin ardından ağıt yak.
- Unutulmaz bir film izledik.
- Ben peşine düşmüş bir canavarım.
- Kaymağı seven mandayı yanında taşır.
Sıfat—fiil olan her sözcük sıfat tamlaması oluşturmaz, bazen adlaşmış sıfat da olabilir.
Sıfat-fiil ekini alan sözcükler, isim-fiillerde olduğu gibi sıfat-fiil özelliğini yitirip kalıplaşmış isim olabilirler. Dolmuş, çağlayan, açacak, keser, gelecek, geçmiş… Bu sözcüklerin sıfat-fiil olup olmadığı cümledeki anlamlarından anlaşılır.
“-mez, -ar, -dik, -ecek, -miş” eklerinin aynı zamanda kip eki olarak da kullanılabildiğine dikkat edelim. Bu ekler, çekimlenen bir sözcüğe gelmişse ya da yüklem olan bir sözcüğe gelirse genellikle kip eki sayılır.
‘-dık” ve “-acak” ekleriyle oluşturulan sıfat-fiiller iyelik eki alabilir.
- Benim doğduğum köyler de güzeldi.
- Gideceğimiz son yer orasıdır.
- Sen de anlat doğduğun köyleri.
- Gittiğin yağmurla gel.
güzel bir konu anlatımdı