RÜZGARLARIN OLUŞTURDUĞU YERŞEKİLLERİ
- Rüzgarlar kurak ve yarı kurak bölgelerde etkilidir. Bu nedenle, rüzgar aşınım ve birikim şekillerine kurak ve yarı kurak bölgelerde daha çok rastlanır. Çünkü bu bölgelerde bitki örtüsü zayıf, arazi kuru ve rüzgar hızlıdır.
- Rüzgarlar kopardığı parçaları havalandırarak taşır ve çarptırarak aşındırma yapar.
- Rüzgarın gücünün azaldığı yerde biriktirme faaliyetleri yapar.
- Rüzgarlar; iklim ve bitki örtüsü, arazinin yapısı, rüzgar hızı, nemlilik gibi faktörlerinden etkilenir.
Rüzgar Aşınım Şekilleri
Mantarkaya: Rüzgarların zeminden havaya kaldırdığı kum tanelerini kayaların alt kısımlarına çarptırarak aşındırmasıyla ortaya çıkan mantar şeklindeki kayalara denir.
Tafoni: Suda çözünebilen kayaçların bulunduğu yerlerde kayaçların çözünen kısımlarının rüzgar tarafından aşındırılması sonucu oluşan oyuklardır.
Yardang: Kil, marn gibi dirençsiz kayaçların bulunduğu yerlerde rüzgarların aşındırıcı etkisiyle oluşan oluklardır.
Şahitkaya: Rüzgarlar yeryüzünden kopardıkları parçacıkları sürükleyip havalandırarak taşırlar. Taşırken önüne çıkan kayaların yüzeyinde çizikler ve oyuklar oluşturur. Farklı dirençteki tabakalar üst üste oluşmuş ise bu oyuklar büyür ve şahit kayalar oluşur.
Rüzgar Bİrikim Şekilleri
Lösler: Rüzgarların taşıdığı ince boyuttaki malzemeleri hızının azaldığı yerlerde biriktirmesiyle oluşan ince kum depolarıdır.
Kumullar: Rüzgarın taşıdığı kumları hızının kesildiği yerlerde ya da herhangi bir engelin gerisinde biriktirmesiyle oluşan kum tepeciklerine denir.
Barkan: Rüzgar yönünde uzanan kumul tepelerine boyuna kumul, rüzgara dik yönde uzanan kumul tepelerine enine kumul, hilal biçiminde enine kumullara da barkan denilmektedir. Barkanlar çöllerde görülür.
