NÜFUS POLİTİKALARI
- Nüfus politikaları nüfusun niteliğini, niceliğini ve dağılımını etkileyen bilinçli uygulamalardır.
- Ülkeler nüfus özelliklerine göre çeşitli politikalar uygulamaktadır.
- Nüfus politikaları genellikle ülkelerin gelişmişlik düzeyine göre değişmektedir.
- Nüfus politikalarının uygulanmasının temel nedeni; ülkelerin kalkınma düzeyleri ile nüfus miktarları ve nüfuslarının niteliği arasında dengeyi kurmaktır.
Nüfus artış hızını azaltmaya yönelik uygulanan politikalar
- Nüfus ve nüfus artış hızı yüksek olan ülkelerin uyguladığı politikalardır.(gelişmemiş ülkeler)
- Çocuk sayısının sınırlandırılması
- Doğum kontrol yöntemlerinin teşvik edilmesi ve ücretsiz dağıtılması
- Kısırlaştırmayı kabul edenlerin maddi olarak desteklenmesi
- Evlenme yaşının sınırlandırılması
- Çocuk sahibi olmayan yaşlıların bakımının devlet tarafından üstlenmesi
- Yabancı göçlerin engellenmesi
Örneğin; Çin, Hindistan, Nijerya, Endonezya
Çin’de Nüfus Politikası
1953 yılına kadar çok çocuk yapılması teşvik edilmiştir. Bunun nedeni, güçlü olmanın tek yolunun sayısal olarak fazla olmakta mümkün olacağına inanılmasıdır.
1953’te Çin nüfusu 683 milyon olarak belirlenmesi sonucu azaltıcı önlemler alınmıştır.
Alınan Tedbirler
- Evlenme yaşının yükseltilmesi
- Doğum kontrollerinin teşvik edilmesi
- Çin 30 yıldır nüfusu kontrol edebilmek için her aileye bir çocuk kuralını uygulamaktadır.
- Kırsal kesimlerde (iş gücü sıkıntısı nedeniyle) dört yıl sonra bir çocuk daha edinme hakkı tanınmıştır.
- Tek çocuk kuralına uyan köylülere maddi destek sağlanmıştır.
*1953’e kadar Çin nüfus sayımı yapmadığı için dünya nüfusu tam belirlenememiştir.
Hindistan’da Nüfus Politikası
- Etnik bir bütünlüğün olmaması ve dini bakımdan birçok topluluğun olması ortak bir nüfus politikası oluşturmayı zorlaştırmıştır.
- İngiltere’nin egemenliğinde olduğu gibi bağımsızlığını kazandığı 1947 yılından sonra artış hızı yükselmiştir.
- Doğum oranlarının yüksek olması, tıp alanındaki ilerlemelere bağlı olarak yükselmiştir.
- 1970’den sonra azaltmaya yönelik politikalar uygulamış ama başarılı olamamış. (artış hızı düşmüş, nüfus artmıştır)
- Azaltıcı politikalar benimsenmiştir.
- Önce üçten fazla çocuğu olanların kısırlaştırılması uygulanmaya başlandı.
- Eğitim çalışmalarıyla azaltma yoluna gidildi.
Nüfus artış hızının düşmesinin olumlu sonuçları:
- Kişi başına düşen milli gelir artar.
- Sağlık ve eğitim hizmetlerinin kalitesi artar.
- Yaşam düzeyi yükselir.
- Anne ve bebek ölüm oranları azalır.
Nüfus artış hızının düşmesinin olumsuz sonuçları:
- Nüfus azalır.
- Uzun vadede nüfus dinamizmini kaybeder
- Yaşlı nüfus artar.
Nüfus artış hızını arttırmaya yönelik uygulanan politikalar
- Nüfus ve nüfus artış hızı düşük olan ülkelerde uygulanan politikalardır. (Gelişmiş ülkeler)
- Çocuklu ailelere ekonomik yardımda bulunulması.
- Çocukların masraflarının devlet tarafından karşılanması.
- Gebeliği önleyen ilaç ve araç satışının yasaklanması.
- Evlenme yaşının küçültülmesi
- Ülkeye gerçekleşecek olan göçlerin kolaylaştırılması
Örneğin; Avrupa ülkeleri, Japonya
Fransa’da Nüfus Politikası
- 1975’ten sonra nüfus artışı gözle görünür bir şekilde azalmıştır.
- Fransa, bu durumun doğuracağı olumsuz sonuçları engellemek için 1985 yılında arttırıcı politika izlemiştir
- Ailelerin daha fazla çocuk sahibi olmaları yönünde afişlerle kampanya başlatmıştır.
- Yabancı işçi göçüne izin vermiştir.
Japonya’da Nüfus Politikası
1990’lı yıllarda nüfus artış hızı çok düşük seviyelere inince Japon hükümeti çok sayıda çocuk sahibi olmaları için teşvik ve afiş kampanyaları başlatmıştır.
Ancak 2000 yılında nüfus artış oranı daha da düşerek %o 12’in altına inmiştir.
Rusya’da Nüfus Politikası
Nüfus politikası iki döneme ayrılır:
Birinci dönem
Sovyetler birliği döneminde (1927-1991) nüfus artmaktadır.
Nedeni: Eğitim giderlerinin ve temel ihtiyaçların devlet tarafından karşılanması, tarımda iş gücüne duyulan ihtiyaç
Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra ülkenin ekonomik sistemiyle birlikte nüfus politikası da değişmiş ve 2000 yılından sonra duraklama ve azalma dönemine geçmiştir.
İkinci dönem
- Ülke nüfusunun azalması sorun olarak görülmüş ve nüfus artış hızını arttırmaya yönelik politikalar izlenmiştir.
- Ülkeye yapılan göçler kolaylaştırılmıştır
- Doğum oranlarının yükseltilmesi teşvik edilmiş
- Ölüm oranlarının azaltılması amaçlanmıştır
- Bazı bölgelerde alkol ve sigara tüketimi yasaklamıştır.
Nüfus artış hızının yükselmesinin olumlu sonuçları:
- Mal ve hizmetlere talep artar.
- Üretim artar.
- Vergi gelirleri artar
- iş gücü maliyeti azalır. (işveren için olumlu)
- Yeni sanayi kolları gelişir.
Nüfus artış hızının yükselmesinin olumsuz sonuçları:
- Kişi başına düşen milli gelir (GSMH) azalır.
- İşsizlik oranı artar.
- Eğitim ve sağlık hizmetleri yetersiz kalır.
- Tasarruf azalır.
- Şehirlerde çarpık kentleşme artar.
- Suç oranları artar.
- Demografik yatırımlar artar.
- Çevre sorunları artar.
- Tüketim artar.
- Dışarıya bağımlılık artar.
- Altyapı yetersiz kalır
- Ulaşım aksar
- Sosyal-kültürel sorunlar artar
- Kırdan kente göç artar
Nüfusun nitelik ve niceliğini geliştirmeye yönelik politikalar
- Gelişmekte olan ülkelerde uygulanır
- Nüfusun sayısını eğitim ve sağlık (yaşam) seviyesini düzenlemek
- Dağılışını düzenlemek
Örneğin; Türkiye
