Çevre: Canlı ve cansız varlıkların bir arada, denge içinde bulundukları ortama denir.
Canlı ve cansız varlıklar birbiriyle etkileşim halindedir. Canlı varlıklar; İnsan, hayvan, bitki… Cansız varlıklar; Toprak, su, havan.
Çevre kirliliği; Hava, su, toprak, ses, ışık, nükleer kirlilik…
Hava Kirliliği:
Hava tabakasında bulunan gazlar yeryüzündeki yaşam için çok önemlidir. Havadaki zararlı madde miktarının artmasına hava kirliliği denir.
Hava Kirliliğinin Nedenleri:
- Ev, iş yeri, fabrika, otomobil ve enerji santrallerinden çıkan gazlar
- Yakıt olarak kullanılan kalitesiz kömürler.
- Düzensiz kentleşme hava kirliliğinin sebeplerindendir.
Hava kirliliği;
- Asit yağmuruna,
- Sera etkisine,
- Ozon tabakasının incelmesine
- Solunum yolu hastalıklarına
- Dünyanın aşırı ısınmasına ve dolayısıyla iklim değişikliklerine neden olur.
Bilgi: Atmosferde yer alan ozon tabakası güneşin zararlı ışınlarının yeryüzüne ulaşmasını engeller. Deodorant, klima ve buzdolabı yapımında kullanılan gazlar ozon tabakasının incelmesine neden olur ve güneşin zararlı ışınları yeryüzüne ulaşıp canlılara zarar verir.
Sera etkisi:
Atmosferdeki gazlar tarafından güneş ışınlarının bir kısının tutulmasına sera etkisi denir.
Hava kirliliğiyle beraber bu gazların miktarı artar ve yeryüzü gereğinden fazla ısınır. Küresel iklim değişikliğine buzulların erimesine, denizlerin su seviyesinin yükselmesine yol açar,
Hava Kirliliğini Önlemek İçin:
- Fabrika bacalarına filtre takılmalı
- Ağaçlandırma çalışmaları yapılmalı
- Toplu taşıma araçları tercih edilmeli.
- Kaliteli yakıt kullanılmalı.
- Yenilenebilir enerji kaynakları kullanılmalı.
- İnsanlara çevre bilinci kazandırılmalı
Toprak Kirliliği
Toprak birçok canlının yaşama alanıdır.
Toprağın zehirli ve kirli atıklar tarafından kirletilerek doğal yapısının bozulmasına toprak kirliliği denir.
Toprak Kirliliğinin Nedenleri:
- Bilinçsizce çevreye bırakılan sanayi atıkları.
- Nükleer atıkların toprağa bırakılması.
- Pillerin içindeki kimyasal maddeler.
- Tarımda kullanılan kimyasal maddeler.
- Aşırı gübreleme.
- Katı ve sıvı atıklar toprağın yapısını bozar ve kirliliğe neden olur.
Toprak kirliliği
Biyoçeşitliliğin azalmasına, Tarım alanlarının verimsizleşip yok olmasına, İnsan sağlığının bozulmasına neden olur.
Toprak Kirliliğini Önlemek İçin:
- Atıklar; katı atık, sıvı atık ve gaz atık olarak gruplandırılarak toplanmalıdır.
- Cam, kağıt, plastik, pil gibi atıklar gruplandırılarak toplanmalıdır.
- Tarım ilaçları bilinçli bir şekilde kullanılmalıdır.
- İnsanlara çevre bilinci kazandırılmalıdır.
Su Kirliliği
Su canlılığın devamı için gereklidir. Dünyamızın dörtte üçü sudur. Ancak çok az bir bölümü canlılar tarafından kullanılacak niteliktedir.
Suların kalitesinin azalarak kullanılamaz hale gelmesine su kirliliği denir.
Su Kirliliğinin Nedenleri:
- Endüstriyel, evsel atıkların ve bilinçsizce kullanılan tarım ilaçlarının akarsu, göl ve denizlere karışması.
- Havaya salınan zehirli gazların yağışlarla yeryüzüne inmesi.
- Deniz ve okyanuslarda meydana gelen tanker kazaları sonucu suya karışan petrol ve zehirli atıklar.
Su kirliliği;
- Salgın hastalıklara,
- Akarsu, göl, denizler ve okyanuslardaki canlıların zarar görmesine ve biyoçeşitliliğin azalmasına neden olur.
Su Kirliliğini Önlemek İçin:
- Arıtma tesisleri kurulmalı
- Yağ atıkları uygun şekilde depolanmalı
- Endüstriyel ve tıbbi atıklar suya karışmayacak şekilde yok edilmeli
- İnsanlara çevre bilinci kazandırılmalı.
Bilgi: Türkiye’de ve Dünya’da çevrenin korunması ve geliştirilmesi için çeşitli kurum ve kuruluşlar faaliyet göstermektedir.
- TEMA (Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı)
- ÇEVKO (Çevre Koruma ve Araştırma Vakfı)
Bilgi: Rachel Louıse Carson: Yazar, biyolog ve çevre korumacısıdır.
- DDT adlı böcek ilacı üzerine araştırmalar yapmıştır.
- DDT adlı böcek ilacının sadece böceklere değil tüm canlılara zarar verdiğini açıklayan bir kitap yazmıştır.
- İnsanlarda çevre bilinci oluşmasında katkı sağlamıştır.
