Kategoriler: 9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı, Kelime ve Kelime Gruplarının Anlamı, Türk Dili ve Edebiyatı

Yazılışları aynı, anlamları farklı olan sözcüklerdir. Sesteş sözcükler gerçek anlamlı olmalıdır.

Endam güzel, yüz güzel
Huyun yüzde yüz güzel
Uzaklara açılma
Tenhalarda yüz güzel
Senden başka seversem
Benim derim yüz güzel
dizelerindeki “yüz” sözcüklerini inceleyelim.

“Yüz” sözcüğü birinci dizede “surat, çehre”; ikinci dizede “sayı, rakam”; dördüncü dizede “su yüzeyinde ilerleme”; altıncı dizede “deriyi etten ayırma” anlamını taşımaktadır. Yazılışları aynı olduğu hâlde hepsinin anlamı birbirinden farklıdır. O hâlde bu dizelerde yer alan “yüz” sözcükleri sesteştir.

İhtiyar, çayın kenarında çayını yavaş yavaş yudumluyordu.
Sana vereyim bir öğüt, kendi ununu kendin öğüt.
Kırmızı gülü alınca bana güldü.
Bu cümlelerdeki altı çizili sözcükler de sesteştir.

Yazılışlarında küçük farklılıklar olan sözcükler sesteş değildir.
yar – yâr; kar – kâr; hala – hâlâ…
gibi sözcüklerde yazım birliği yoktur. Bu nedenle de bu sözcüklerde sesteşlik söz konusu değildir.

Aynı sözcüğün gerçek, mecaz, yan anlamları kendi aralarında sesteşlik oluşturmaz.
Çocuğun yüzündeki yara senin yüzünden mi oldu?
cümlesindeki yüz sözcüklerinden ilki bu sözcüğün gerçek, ikincisi ise mecaz anlamıdır. Bu sözcükler aynı olduğundan burada sesteşlik söz konusu değildir.



] }

Aşağıdaki cümlelerde geçen ikilemelerden hangisini oluşturan sözcükler tek başlarına kullanılamaz?
A) Ara sıra uğrar, bir ihtiyacımız olup olmadığını sorardı.
B) çalışmaktan yorgun düşen ihtiyar ağır aksak ilerliyor.
C) İpe sapa gelmez bahaneler öne sürüyordu sürekli.
D) Günümüzde çocukların çoğu abur cubur yiyecekleri tercih ediyor.
E) Arabasını baştan ayağa tamir ettirmeyi düşünüyor.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “göz" sözcüğü başka bir sözcükle birleşerek deyimleşmiştir?
A) Biraz sonra gelecek olan belgeleri masamın gözüne bırakın.
B) Önümüzdeki hafta babası gözünden ameliyat olacak.
C) Çocuğun saçları sarı, gözleri ise maviydi.
D) En güvendiğim kişi, gözümün içine baka baka yalan söyledi.
E) Çok yorgun olduğu için gözlerini kapattı ve hemen uykuya daldı.


Liselere Giriş Sınavı (LGS)
5 Haziran 2022 Pazar

Temel Yeterlilik Sınavı (TYT)
18 Haziran 2022 Cumartesi

Alan Yeterlilik Sınavı (AYT)
19 Haziran 2022 Pazar