BİLİMSEL VE TEKNİK ALANDA ORTAYA ÇIKAN GELİŞMELER
a) Barutun ateşli silahlarda kullanılması: Bu gelişme derebeyliklerin sonunu hazırlarken, mutlak krallıkları güçlendirmiştir.
b) Pusulanın geliştirilmesi: Pusulanın sapma açısının tam olarak hesaplanması denizcilik alanında önemli gelişmelere temel oluşturmuştur.
c) Kağıdın ucuzlaması ve matbaanın geliştirilmesi: Bu gelişmeler, fikir ve düşüncelerin hızlı bir şekilde yayılmasına ortam hazırlamıştır.
A) COĞRAFİ KEŞİFLER
Nedenleri:
- Bazı seyyahların, seyahatnamelerinde doğunun zenginliklerinden bahsetmesi ve bu durumun yoksul Avrupalıları cezp etmesi
- Doğunun zenginliklerine aracısız ulaşılmak istenmesi
- İpek ve Baharat yollarının Türklerin kontrolünde olması
- Zengin doğu ülkeleri ile aracısız ticaret yapmak için yeni yollar aranması
- Pusulanın kullanımının yaygınlaşması
- İspanya ve Portekiz gibi devletlerin denizcileri desteklemesi
- Hurafelere inanmayan cesur gemicilerin yetişmesi
- Gemicilik sanatının ve coğrafya bilgisinin ilerlemesi
- Gittikçe bilinçlenen Avrupa halkının kilise karşısında daha etkili hale gelmek istemesi
- Hristiyanlığın daha geniş alanlara yayılmak istenmesi
ÖNEMLİ KEŞİF HAREKETLERİ
a) Amerika’nın Keşfi (1492 – 1507)
1492’de Kristof Kolomb Amerika kıtasına gelmiş, ancak buranın Hindistan olduğunu sanmıştır. 1507 yılında bu bölgenin yeni bir kıta olduğunu anlayan ise Ameriko Vespuçi’dir.
b) Ümit Burnu Yolunun Bulunması (1487-1498)
Bartelmi Diaz ile Vasko De Gama öncülüğünde başlayan keşif hareketleri Ümit Burnu (Fırtınalar Burnu)’nun bulunması ve Hindistan’a ulaşılması ile sonuçlanmıştır.
c) Dünya’nın Dolaşılması (1519 – 1522)
Macellan ile Del Kano sürekli batıya giderek Dünya’nın yuvarlaklığını ispatlamayı amaçlamışlardır. Sonuçta Del Kano bu seferi başarıyla sonuçlandırmıştır.
COĞRAFİ KEŞİFLERİN SONUÇLARI
Siyasi Sonuçları:
- Osmanlı Devleti Hint ticaret yolunun hâkimiyeti için Portekizliler ile Akdeniz hâkimiyeti için ise İspanyollar ile mücadele etti.
- Yeni ada ve kıtaların keşfi gerçekleşti.
- İspanyol ve Portekizliler geniş ülkeler elde ederek ilk sömürge imparatorluklarını kurdular.
Ekonomik Sonuçları:
- Yeni ticaret yolları bulundu, Baharat ve İpek yolları önemini kaybetti.
- Akdeniz kıyısındaki limanlar önemini kaybetti. Buna karşılık Atlas Okyanusu kıyısındaki limanlar önem kazandı.
- Keşfedilen bölgelerdeki değerli eşya ve madenler Avrupa’ya taşındı. O zamana kadar “toprak” temel zenginlik kaynağı iken, bundan sonra “altın ve gümüş” temel zenginlik kaynağı oldu.
- Burjuva sınıfı güçlendi. Bu durum, Avrupa’nın siyasi ve sosyal yapısında değişikliklere neden oldu.
- İslam ülkeleri yoksullaştı.
- İpek yolu ticaretinin önemini kaybetmesi sonucunda Türkistan hanlıkları zayıfladı.
Kültürel Sonuçları:
- Yeni ırklar, kültürler, hayvanlar, bitkiler keşfedildi.
- Dünyanın yuvarlak olduğu kanıtlandı.
- Düşünce dünyasında önemli gelişmeler meydana geldi.
- Rönesans ve Reform Hareketleri’ne zemin hazırlandı.
- Avrupa’da sanattan zevk alan ve sanatçıları koruyan “Mesen” sınıfı ortaya Çıktı.
Dini Sonuçları:
- Kiliseye olan güven sarsıldı.
- Hristiyanlığa ait inançlar temelinden sarsıldı.
- Avrupa’da dine dayalı dünya gör ü değişti.
- Coğrafi Keşifler bütün insanlığı etkilemiştir.
- Bu yönüyle “evrensel” bir özelliğe sahiptir.
- Avrupa’da daha sonra ortaya çıkacak olan gelişmelere neden olmuştur.
Keşifler
Türkler tarafından İstanbul’a getirilen mallar, burada Venedik ve Ceneviz tüccarları tarafından satın alınıp Avrupa’da yüksek fiyatlarla satılıyordu. Avrupalı tüccarlar kendilerine fazla maliyet getiren bu ticarette Müslümanların egemenliğini kırmak ve Doğu’nun (Asya’nın) zenginliklerine ilk, elden ulaşmak için yeni yollar aramaya başladılar. Teknolojik gelişmelerle pusula pratik hâle getirilip kullanılmaya başlandı. Coğrafya bilgisi gelişti, pusulayı geliştiren Avrupalılar açık denizlere dayanıklı, yelkenli ve hızlı gemiler yaptılar. Ayrıca Avrupalıların dünyayı öğrenmek ve Hristiyanlığı yaymak istemeleri coğrafi keşiflerin diğer nedenlerini oluşturdu. Avrupa’da bu gelişmeleri takip eden dönemde doğuya ulaşmak isteyen gemiciler, İspanya ve Portekiz krallıklarından aldıkları yardımlarla açık denizlere açıldılar. Böylece dünya tarihinin seyrini değiştiren başlamış oldu.
Coğrafi Keşiflerin Osmanlı Devleti’ndeki Etkileri
- Avrupa’nın Osmanlı Devleti’ne bağımlılığı azaldı.
- Akdeniz limanlarının önem kaybetmesi, Osmanlı Devleti’nin ticari gelirlerini azalttı.
- Osmanlı topraklarında ticaret ile uğraşan köy ve kasabalarda ekonomik durum zayıfladı.
Osmanlı Devleti, Coğrafi Keşifler’in olumsuz etkilerini önlemek için;
- Süveyş Kanalı Projesi’ni gerçekleştirmek istedi. Fakat bunu ancak 1869’da gerçekleştirebildi.
- Hint Okyanusu’nda Portekizliler ile savaştı fakat üstünlük kuramadı.
- Don — Volga Kanalı Projesi’ni gerçekleştirerek İpek Yolu’nu tekrar canlandırmak istedi. Fakat bunda da başarılı olamadı.
- Akdeniz limanlarını yeniden canlandırarak gümrük gelirlerini artırmak için Avrupalı devletlere kapitülasyonlar verdi.
