Türkiye’de Görülen İklim Tipleri ve Özellikleri 9.Sınıf Coğrafya

Türkiye’de Görülen İklim Tipleri

Türkiye’de iklim çeşitliliğinin görülmesinde etkili olan faktörler;

• Yer şekillerinin çeşitlilik göstermesi
• Dağların kıyıya uzanışında görülen farklılıklar
• Kısa mesafede yükseltinin farklılık göstermesi
• Üç tarafının denizlerle çevrili olması
• Farklı hava kütlelerinin etkili olması

Bu faktörlerin etkisiyle Türkiye’de; Akdeniz, Karadeniz, Ilıman karasal ve sert karasal iklim etkilidir. Bu büyük iklim tiplerinin yanında dar alanlarda etkili olan çok farklı özelliklerin görüldüğü mikroklima iklimlere de rastlanır. Rize, Muğla ve Iğdır mikroklimalara rastlanan başlıca yerlerdir.

Türkiye’de iklim çeşitliliğinin bulunduğuna kanıtlar

• Farklı bitki örtülerine rastlanması (maki, orman, bozkır, çayır)
• Farklı tarım ürünlerin yetiştirilmesi (zeytin, tahıllar, fındık)
• Farklı toprak tiplerine rastlanması (terra-rossa, step, çernezyom, podzol)
• Farklı yağış rejimlerine rastlanması
• Farklı akarsu rejimlerine rastlanması

Akdeniz İklimi

Akdeniz iklimi Akdeniz – Ege – Güney Marmara ve İstanbul Boğa zı çevresi, Güneydoğu Anadolu’da Gazi Antep çevresinde etkili olur.

Akdeniz İkliminin Özellikleri

• Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer.
• Yaz mevsiminin kurak geçmesinde güneyden gelen sıcak ve kuru (çöl) hava kütlelerinin etkisinde kalması belirleyici olmuştur.
• Kışların ılık geçmesinde denizellik faktörü etkili olmuştur.
• En fazla yağışın kış mevsiminde görülmesi cephe yağışları ile açıklanır.
• Kış yağışları yağmur şeklinde gerçekleşir. Çünkü en soğuk ay ortalamaları O ^oC’nin altına düşmez.
• Kar yağışı ve don olayı nadir görülür.
• Yağış miktarı yer şekillerine göre farklılık gösterir. (İzmir 610 mm, Hatay 860 mm, Adana 650 mm, Antalya 780 mm)
• Doğal bitki örtüsü makidir.
• En yüksek kış sıcaklıklarının ölçüldüğü iklim tipidir. (Akdeniz kıyıları)

Karadeniz İklimi

Karadeniz kıyıları ve Marmara Bölgesi’nin Karadeniz kıyıları boyunca etkili olur.

Karadeniz İkliminin Özellikleri

• Yazlar serin, kışlar ılık, her mevsim yağışlı geçer.
• Yaz kuraklığı belirgin değildir.
• Türkiye’de nem miktarının en fazla olduğu iklimdir.
• Türkiye’de günlük ve yıllık sıcaklık farkının en az olduğu iklimdir. (nem oranı fazla olduğu için)
• Türkiye’de bulutluluk oranının en fazla, güneşlenme süresinin en az olduğu iklimdir.
• En fazla yağış sonbaharda, en az yağış ilkbahardadır.
• Yamaç yağışları yaygındır.
• Doğal bitki örtüsü ormandır.

Karasal İklim

İç Anadolu Tipi (Step İklimi)

• İç Anadolu, Doğu Anadolu’nun alçak kısımları ve Trakya’da görülür. (gri ile gösterilen yerler)
• Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk geçer.
• En fazla yağış ilkbaharda, en az yağış yaz mevsiminde düşer.
• Türkiye’nin en az yağış alan yeri İç Anadolu’dadır. (Tuz Gölü çevresi 300 mm)
• Bitki örtüsü bozkırdır.

Güneydoğu Anadolu Tipi

• Bu iklim tipi Güneydoğu Anadolu’nun iç ve doğu kısımlarında görülür.
• Yaz mevsiminde en yüksek sıcaklıklar bu bölgede görülür. (30^o—34 ^oC)
• En fazla yağışını kışın, en az yağışını yazın alır.
• Buharlaşma şiddeti çok fazladır.
• Bitki örtüsü steptir. (Bozkır)
• En kurak bölgemizdir.

Doğu Anadolu Tipi

• Erzurum, Kars ve Ardahan çevresinde etkilidir.
• Türkiye’nin kış mevsiminde en soğuk yeridir.
• En fazla yağışını yaz, en az yağışını kış mevsiminde alır.
• Kar yağışı ve don olayı yaygındır.
• Doğal bitki örtüsü çayırdır.

Türkiye İkliminde Enler

• Ocak ayında en sıcak yer (10 ^oC) Akdeniz kıyılarıdır.
• Ocak ayında en soğuk yer (-12) Kuzeydoğu Anadolu’dur.
• Temmuz ayında en sıcak yer Güneydoğu Anadolu (34 ^oC) dur.
• Temmuz ayında en soğuk yer Kuzeydoğu Anadolu (yükselti)’dur.
• Bağıl nemin (yağış ihtimali) en yüksek olduğu yer Rize’dir.
• Temmuz ayında bağıl nemin en az olduğu yer Güneydoğu Anadolu’dur.
• Buharlaşma şiddetinin en fazla olduğu yer Güneydoğu Anadolu’dur.
• Bulutluluk oranının en yüksek olduğu yer Doğu Karadeniz’dir.
• Güneşlenme süresinin en az olduğu yer Doğu Karadeniz’dir.
• Güneşlenme süresinin en fazla olduğu yer Güneydoğu Anadolu’dur.
• En fazla nemin bulunduğu yer Doğu Karadeniz’dir.
• En fazla yağışın düştüğü yer Doğu Karadeniz’dir.
• En fazla yaz yağış oranının olduğu yer Kuzeydoğu Anadolu’dur. (Erzurum-Kars çevresi)