TÜRKİYE’DE ARAZİ KULLANIMI
Ülkemizde yeryüzü şekillerinin çeşitlilik göstermesi arazi kullanımını da çeşitlendirmiştir. Ülkemizdeki ekonomik faaliyetlerin temelini oluşturan yerler, toprakların % B’ini oluşturan ovalar da yer alır. Oldukça geniş alan kaplayan dağlık ve engebeli alanlarda ise yaylacılık ve hayvancılık en önemli ekonomik uğraşlardandır.
Türkiye’de arazi kullanılmasının sınıflandırılması
1. Delta ovaları en önemli tarım sahalarıdır. Akdeniz’de yer alan Çukurova ve Silifke, Karadeniz’de yer alan Bafra ve Çarşamba, (Ege’de yer alan Gediz, Bakırçay, Büyük Menderes ve Küçük Menderes bu tür ovalara örnek gösterilebilir.
2. Karadeniz, Ege ve Akdeniz kıyılarında yer alan ovalar yüzey şekilleri ve iklim koşullarına bağlı olarak tarımsal faaliyetlerin yoğunlaştığı yerlerdir. Buralarda ormanlar tahrip edilerek tarım alanı haline getirilmiştir. Tarımsal faaliyetlere bağlı olarak kıyı ovalarda yerleşmelerde büyüme göstermiştir. Bu büyüme biyoçeşitliliği azaltmıştır.
3. Vadi kenarlarındaki ovalarda tarımsal faaliyetler yoğunlaşmıştır. Ova ile dağlar arasındaki yamaçlarda yerleşmeler yoğunlaşmıştır.
4. Karstik ovalar ve yer altı suyu bakımından zengin olan ovalarda yerleşim birimleri kurulmuştur.
5. Bazı kıyılardaki tarım arazilerinde ise sanayi gelişmiştir. Çayırova, Dilovası, İzmit, Çukurova, Silifke, Çarşamba gibi yerler örnek verilebilir.
6. Ulaşımın gelişmesiyle kıyılarda turizm gelişmiş ve kıyılardaki tarım alanları ve ormanlık alanlar turistlik tesislerle dolmuştur.
7. Volkanik sahaların çevresindeki ova ve platolar verimli toprakların etkisiyle yerleşmeler ve tarımsal üretim artmıştır.
8. Geçmişte hayvancılığın yaygın olduğu İç Anadolu platolarında yapılmaya başlanan tarımla beraber yerleşim alanları kurulmuştur.
9. Batı Karadeniz platolarında tarım ve ormancılık gelişmiştir.
10. Doğu ve Güneydoğuda, dağlık kesimlerde akarsu akış hızının fazla olduğu yerlerde, hidroelektrik enerji üretmek için barajlar yapılmıştır. Bu durum yerleşim alanlarını başka yerlere kaydırmıştır.
11. Şanlıurfa platoları ile Teke ve Taşeli platolarında hayvancılık faaliyetleri gelişmiştir.
12. Bazı dağlık kesimlerde kış sporları yapılmaktadır. (Uludağ, Erciyes, Palandöken, Kartalkaya, Davraz gibi kayak merkezleridir.)
13. Bazı engebeli alanlar, maden çıkarma ve işletme amacıyla kullanılmaktadır.
14. Başta Doğu Karadeniz olmak üzere birçok doğal güzelliğe sahip alanlar mesire ve yaylacılık faaliyetleri amacıyla kullanılır.
15. Bazı engebeli alanlarda yerleşmeler kurulmuştur. Ankara’da küçük tepelerden oluşan birçok alan, Mardin Eşiği’nin yamaçlarında yer alan Mardin bu özelliğe sahip yerlere örnek verilebilir.
16.Özellikle ülkemizde iç kesimlerde yer alan dağlık ve engebeli alanlar hayvancılığın yaygın olduğu yerlerdir.
17.Dağların güney yamaçları ekonomik faaliyetler ve yerleşim için daha fazla tercih edilmiştir. (Bakı)
18.Kuraklığın yaygın olduğu, yağışın az olduğu alanlarda nadas tarımı yaygındır. (Nadas toprağı bir yıl ekip bir yıl boş bırakmaktır. Yağış azlığından dolayı bu yönteme başvurulmuştur. İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde kuraklığa bağlı nadas alanları yaygındır.)
19.Sulamanın yaygınlaştığı bazı alanlar ekili dikili tarım arazisi amaçlı kullanılır.
Örneğin; Harran, Suruç Ovaları
* Kuzey Anadolu Dağları’nın güney yamaçları karasallıktan dolayı ekonomik faaliyetler ve yerleşim yerleri için uygun değildir. Bakı etkisine ters düşer.
