REFORM HAREKETLERİ
Nedenleri:
Matbaa sayesinde İncil’in çoğaltılarak diğer dillere de çevrilmesi
Rönesans Hareketleri ve Coğrafi Keşiflerin sağladığı ortam
Katolik kilisesinin halkı her yönüyle sömürmesi
1517’de bir İlahiyat bilgini olan Martin Luther öncülüğünde Almanya’da Katolik kilisesine karşı bir mücadele başlatılmıştır. Kilisenin halkı sömürdüğünü ve yanlış bilgiler vererek ilmi gelişmelere engel olduğunu ileri süren Martin Luther, daha çok köylüler tarafından desteklendi. 1530’larda Katoliklerle Protestanlar arasında başlayan savaşlar 1555’te Ogsburg Antlaşmasıyla sona erdi.
Bu antlaşma ile;
Protestanlık mezhebi resmen tanındı.
Halk, bağlı olduğu prensin benimsediği mezhebe girmek zorunda bırakıldı.
Sonuçları:
- Laik düşünce doğdu.
- Katolik kilisesi kendini yenilemek zorunda kaldı.
- Reform Hareketleri İngiltere’de VIII. Henry öncülüğünde Anglikanizm; Fransa’da 1598’de Nant Fermanı ile Kalvenizm; İskoçya’da Presbiteryenizm adıyla yayıldı.
- Protestanlara karşı Engizisyon Mahkemeleri kuruldu.
- Fransız İhtilali’ne zemin hazırlandı.
- Eğitim, kilisenin denetiminden tamamen çıktı.
30 YIL SAVAŞLARI (1618 -1 648)
Katolik Alman imparatoru ile Protestan prensler arasında başlayan bu mezhep savaşlarına daha sonraları İsveç, Fransa, Danimarka ve İspanya da katıldı. Fransa, Katolik olmasına rağmen bu savaşa Almanya’nın güçlenmesini önlemek için katılmıştır. Bu savaşlar devam ederken, önce savaşta Almanya’nın yanında yer alan İspanya ile 1639’da Pirene Antlaşması imzalanmış; savaşı Almanya’nın kaybetmesi üzerine de 1648’de Almanya ile Westfalya Antlaşması imzalandı.
Bu antlaşmaya göre;
- Halka mezhebini seçebilme özgürlüğü verildi.
- Almanya, Prusya Dükalığı çevresinde prensliklere ayrıldı.
- Alsas — Loren bölgesi Fransa’ya bırakıldı.
- 1609’da kurulmuş olan İsviçre ile Hollanda resmen bağımsız oldu.
YEDİ YIL SAVAŞLARI (1756—1 763)
Avusturya Veraset Savaşları, Avusturya’ya karşı Fransa ve Prusya’nın üstünlüğü ile sona erdi. 1748’de Ekslaşapel Antlaşması imzalandı ancak bu antlaşma Avrupalı devletleri memnun etmedi. Avrupalı devletler kaybettiklerini geri almak ve sömürgelerini genişletmek isteyince Yedi Yıl Savaşları başladı. Yedi Yıl Savaşları’nda Fransa yenilince İngiltere’den barış istedi. 1763’te Paris Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma ile Fransa, Amerika ve Hindistan’daki sömürgelerini İngiltere’ye bıraktı.
ABD’NİN KURULMASI (1787)
Yedi Yıl Savaşları’nda İngiltere galip gelmesine karşın ekonomik yönden çöktü. İngiltere bu ekonomik çöküntünün önüne geçebilmek için Amerika’da Fransa’dan aldığı 13 kolonisine ağır vergiler getirdi. 1774’te Koloni temsilcileri I. Fledelfiya Kongresi’ni toplayarak İngiltere’ye karşı savaşa girme ve vergi vermeme kararı aldılar. 1776’da ise II. Fledelfiya Kongresi’nde bağımsızlık kararı alarak İnsan Hakları Beyannamesi’ni yayınladılar. Koloniler ile İngiltere arasındaki savaşlar 1783’e kadar sürdü. İngiltere bu savaşlarda yenilince barış istedi ve Versay Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma ile koloniler bağımsızlıklarını kazandı. Bundan sonra koloniler kendi aralarında dört yıl savaştılar. 1787’de koloniler iç savaşlara son vererek birleşme kararı aldılar ve böylece ABD kuruldu.
