İnce Kenarlı Mercekte Özel Işınlar
İnce kenarlı mercekte asal eksene paralel, merceğin 2F noktasından
ve odak noktasından gelen ışınlar ile optik merkeze gelen ışın
özel ışın olarak tanımlanır. Bu ışınların ince kenarlı mercekten geçişi
Tablo 4.6’daki gibidir.
İnce Kenarlı Merceklerde Görüntü ve Özellikleri
İnce kenarlı mercekte oluşan görüntü ve görüntünün özelliklerinin incelenmesi
için “İnce kenarlı mercekte görüntü oluşumu” etkinliğini yapınız.
“İnce kenarlı mercekte görüntü oluşumu” etkinliğinde görüldüğü
gibi ince kenarlı merceğin önüne yerleştirilen bir cismin görüntüsünün
yeri ve özellikleri cismin merceğe olan uzaklığına bağlı olarak
değişmektedir.
İnce kenarlı merceğin önüne bırakılan cisimlerin görüntü özelliklerinin
incelenmesi;
• Cisim, merceğe 2F noktasından daha uzaktayken cismin görüntüsü,
merceğin diğer tarafında F ile 2F arasında ters, gerçek ve
cisimden daha küçük oluşur.
• Cisim, merceğin 2F noktasındayken görüntüsü, diğer taraftaki 2F
noktasında ters, gerçek ve cisimle aynı boyda oluşur.
• Cisim, F ile 2F noktaları arasındayken görüntüsü, merceğin diğer
tarafındaki 2F den daha uzakta ters, gerçek ve cismin boyundan
daha büyük oluşur.
• Cisim, odak noktasındayken görüntüsü sonsuzdadır.
• Cisim, F ile optik merkez arasındayken görüntüsü cismin arkasında
düz, sanal ve cismin boyundan daha büyük oluşur. İnce kenarlı
merceklerin bu özelliğinden faydalanılarak büyüteçler yapılmıştır.
Cisim sonsuzdan odak noktasına kadar merceğe yaklaştıkça oluşan
gerçek ve ters görüntü mercekten uzaklaşmakta ve görüntünün boyu
büyümektedir (Şekil 4.49: a). Cisim, odak noktasından optik merkeze
yaklaştıkça oluşan sanal görüntü de merceğe yaklaşır ve görüntünün
boyu küçülür. Sanal görüntünün boyu daima cisimden büyüktür
(Şekil 4.49: b).
