HİBRİTLEŞME VE MOLEKÜL GEOMETRİSİ
Hibritleşme
Bir atomun farklı enerjilere sahip orbitallerinin kaynaşarak aynı enerjili özdeş orbitallere dönüşmesine hibritleşme (melezleşme) bu yeni orbitallere de hibrit orbitalleri denir.
Hibrit orbitalleri hibritleşmeye katılan orbitallerin sayısına göre adlandırılır.
Hibritleşmeye katılan orbital sayısı oluşan hibrit orbitalleri sayına eşittir.
Hibrit orbitallerinin yaptığı bağlar sigma (σ) türü bağlardır.
İki atom orbitalinin (hibrit orbitali de olabilir) bağ ekseni doğrultusunda uç uca örtüşmesiyle oluşan bağ türüne sigma (σ) bağı denir.
İki atomun p orbitallerinin (p-p) bağ eksenine dik doğrultuda yanyana örtüşmesiyle oluşan bağ türüne pi (π) bağı denir.
Tekli bağların tümü sigma (σ) bağıdır. İki atom arasında sadece bir tane sigma bağı oluşur.
Çoklu bağlardan (ikili, üçlü) biri sigma diğerleri pi bağlarıdır. Bir molekülün geometrisini belirleyen sigma bağı ve ortaklanmamış elektron çiftleridir. π (pi) bağları sadece bağ uzunluğunu kısaltır.
Sigma (σ) bağı oluşmadan pi (π) bağı oluşmaz.
Sigma (σ) bağı pi (π) bağından daha sağlamdır.
Bir kimyasal tepkimede ilk önce pi (π) bağı kopar.
Molekül Geometrisi
Molekül geometrisi, bağlanmış atomların çekirdeklerinin doğru çizgilerle birleştirilmesiyle oluşan geometrik şekildir. Bağ uzunlukları ve bağ açıları üzerinde durularak molekül geometrileri belirlenir.
Molekül geometrileri, değerlik kabuğu elektron çifti itmesi (VSEPR) kuramına göre belirlenir. Bu kurama göre ortaklanmış elektron çiftleri (bağlayıcı elektron çiftleri) ile ortaklanmamış (bağ yapmayan) elektron çiftleri birbirini iter. Elektron çiftleri atom etrafındaki itmeyi en aza indirecek şekilde yönlenirler.
VSEPR kuramı merkez atoma iki ya da daha fazla atomun bağlandığı kovalent bağlı moleküllerde geçerlidir.
VSEPR gösteriminde merkez atom A; ortaklanmamış elektron çifti E; merkez atoma bağlı atom ya da atom grupları X ile gösterilir.
X, merkezi atomun yaptığı σ bağları sayısı da demektir.
