Bilimin tartışmasız kabul ettiği nesnelerin varlığı, felsefenin çok ciddi araştırma konusudur. Örneğin, görme algısıyla algıladığımız önümüzde duran masa, önden, yandan ve arkadan bakış açımıza göre değişen bir görünüş aldığı halde, biz bütün bu değişmeler içinde masayı hep aynı masa varlığı olarak kabul ederiz. O halde bu masanın varlığı nedir? Bunu daha genelleştirip “Varlık nedir?” diye sorabiliriz. Varlık sorusunu soran ve varlığı açıklamak isteyen felsefeye ontoloji adı verilir.
Duyularımla algıladığım şu masa vardır ve empirik bir gerçekliğe sahiptir. Ancak duyularımla algıladığım bu masa gibi, yine duyularımla algıladığım sayısız masalar vardır. Bunların tek tek her biri bir masadır ama masanın kendisi değildir. Tek tek her masa, bir masa özünü içerir ve bu masa özü ile masa olur. Bu özü empirik olarak bilemem, ancak düşünerek bilebilirim. İşte felsefe, metafizik ya da ontolojik olarak bu özleri araştıran bir bilgidir.
Örnek: Aşağıdakilerden hangisi varlık felsefesinde ele alınan sorulardan biri değildir?
A) Var olan tanımlanabilir mi?
B) Maddenin temelini ne oluşturur?
C) Evren sonlu mudur?
D) Vicdan güvenilir bir yol gösterici midir?
E) Evrende nasıl bir düzen vardır?
Çözüm: A, B, C ve E seçenekleri varlık felsefesinin (ontolojinin) sorularıdır. D seçeneğindeki soru ise ahlak felsefesinin (etiğin) sorusudur. Vicdan bireyin davranışları hakkında sahip olduğu bilinçtir. Eylem alanını belirleyen bir kavram olduğu için etiğin konusunu oluşturur. Cevap D
