DE’NİN YAZIMI
Türkçede iki “de” vardır: ek olan “-de”, bağlaç olan “de”.
Bağlaç Olan “da / de”
Sözcüktür ve bağlaç olarak kullanılır.
Kendisinden önceki sözcükten her zaman ayrı yazılır.
Kendisinden önce gelen sözcüğün son ünlüsüne uyar.
Ünsüz uyumuna uymadığı için hiçbir zaman “ta, te” biçiminde yazılmaz.
Özel isimlerden sonra geldiğinde kesme işareti ile ayrılmaz.
Ek Olan “-da / -de”
Yapım veya bulunma eki olarak kullanılır.
Bulunma durum eki, öteki ekler gibi, sözcüğe bitişik yazılır.
Kendisinden önce gelen sözcüğün son ünlüsüne uyar.
Ünsüz uyumuna uyduğu için -ta,- te biçiminde yazılabilir.
Özel isimlerden sonra geldiğinde kesme işareti ile ayrılır.
“Ya da” sözü her zaman ayrı yazılır.
Ek olan “-da, -de” çıkarıldığında cümle bozulur, anlam çöker Bağlaç olan “da, de” çıkarıldığında cümlede bozulma olmaz, anlam az değişir.
Örnek:
(I) Kişiye odaklı söyleşilerde amaç; soru sorulan kişinin yaşamını, yaptıklarını veya fikirlerini gündeme getirmektir. (II) Bu tür söyleşilerin öznesi, toplumda merak uyandıran ünlü şahsiyetler olabilir. (III) Örneğin sporcular, sanatçılar ve politikacılar bu söyleşilerde sıklıkla yer alır. (IV) Kimi zamanda tanınmamış ancak yaşamı ve yaptıklarıyla dikkatleri çekmiş kişiler seçilir. (V) Sorular aracılığıyla onların iç dünyalarında neler yaşadıkları okura aktarılmak istenir.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde “de” bağlacının yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Cevap: D seçeneğidir.
