YAPI BAKIMINDAN SÖZCÜKLER
1. BASİT sözcük
– Basit sözcükler “yalın sözcük” olarak da adlandırılır.
– Hiçbir yapım eki almamış sözcüklere basit sözcük denir.
– Basit sözcükler, yapım eki almaz ama çekim eki alabilir.
2. TÜREMİŞ sözcük
– Bir kök ile yapım ekinin birleşmesiyle oluşmuş sözcüklerdir.
– Türemiş sözcükler, bir veya birkaç yapım eki alabilir.
– Türkçedeki sözcüklerin önemli bir bölümü, türetme yoluyla ortaya çıkan sözcüklerden oluşur.
Not: Bir yapım eki alan sözcüklere “gövde”, birden çok yapım eki alan sözcüklere ise “gövdeden türemiş sözcük” adı verilir. Bütün “gövde”ler türemiş sözcüktür.
– “Tatlı” gövde, “tatlıcılık” gövdeden türemiş sözcüktür.
– “Gözle-” gövde, ”gözlem” gövdeden türemiş sözcüktür.
3. BİRLEŞİK Sözcük
Birleşik Zarflar
– İki sözcüğün bir araya gelmesiyle oluşturulan zarflardır: biraz, üstünkörü, bugün, nasıl, niçin, akşamüstü…
Birleşik Zamirler
– Birden çok sözcüğün birleşerek oluşturduğu zamirlerdir: birkaçı, birçoğu, hiçbiri…
Birleşik Bağlaçlar
– İki bağlacın birleşmesiyle oluşturulan bağlaçlardır: mademki, oysaki, halbuki, meğerki…
Birleşik Ünlem
– İki ünlemin birleşmesiyle oluşturulan ünlemlerdir. “Eyvah” ve “ayol” sözcüklerini örnek gösterebiliriz.
Birleşik Fiiller
– Birleşik fiiller “kurallı birleşik fiiller”, “yardımcı fiille yapılan birleşik fiiller” ve “anlamca kaynaşmış birleşik fiiller” olmak üzere üçe ayrılır.
– “Gidebilmek, yapıvermek, süregelmek, düşeyazmak” fiilleri kurallı birleşik fiil örneğidir.
“Seyretmek, yardımcı olmak, hissetmek, mahvolmak” fiilleri yardımcı fiille yapılan birleşik fiil örneğidir.
– “Dile gelmek, öngörmek, başvurmak” fiilleri anlamca kaynaşmış birleşik fiil örneğidir.
