XVII. YÜZYIL ISLAHATLARI
XVII. yüzyılın önemli ıslahatçıları
Kuyucu Murat Paşa, II. Osman, IV. Murat, Tarhuncu Ahmet Paşa, Köprülü Mehmet Paşa, Fazıl Ahmet Paşa, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa ve Fazıl Mustafa Paşa’dır.
II. Osman (Genç Osman)
II. Osman bozulan devlet düzenini yeniden sağlamak amacıyla önce içki yasağı koydu ve yasağa uymayanları şiddetle cezalandırdı. İlmiye sınıfını düzeltmeye çalıştı. Sarayın masraflarını kıstı. Saray dışından evlenerek toplumla kaynaşmayı amaçladı. Yeniçeri Ocağı’nı kaldırmayı düşündü, ancak Yeniçerilerin durumu öğrenmesi üzerine II. Osman tahttan indirilerek öldürüldü.
IV. Murat
IV. Murat 21 yaşına geldiğinde devlet yönetimini tamamen ele aldı. İsyancıların elebaşlarını ve onlara destek olan devlet adamlarını ortadan kaldırttı. İçki ve tütün kullanımını yasakladı. Yeniçeri Ocağı’nı ve ilmiye sınıfını düzeltti. Mali alanda önemli çalışmalar yaptı. Devleti her alanda güçlendirmek için raporlar hazırlattı. Bu raporların en önemlisi Koçi Bey Risalesi’dir.
Tarhuncu Ahmet Paşa
Osmanlı Tarihi’nin bilinen ilk bütçesini hazırladı. Saray masraflarını kıstı. Bu ıslahatlarla çıkarları zedelenen devlet adamlarının girişimleriyle öldürüldü.
Köprülü Mehmet Paşa
Saraya şartlar ileri sürerek sadrazamlığı kabul eden ilk devlet adamıdır. Köprülü Mehmet Paşa’nın bundaki amacı can güvenliğini sağlamak ve rahat çalışabileceği bir ortam oluşturmaktı. Köprülü Mehmet Paşa önce orduyu disiplin altına aldı. Görevini suistimal eden devlet adamlarını öldürttü. Anadolu’daki isyanları bastırdı. Maliyeyi düzeltti. Ülke güvenliğini sağladı.
XVII. Yüzyıl Islahatlarının Genel Özellikleri
- Baskı ve şiddet yolu ile devlet otoritesi sağlanmak istenmiştir. Ancak bu yol, ıslahatların halk tarafından benimsenmesine engel olmuştur.
- Kişilere bağlı kalmıştır. Devamlılık olmadığı için sonuca ulaşılamamıştır.
- Nedenleri araştırılmadan sorunlara çözüm arandığı için kalıcı çözümler bulunamamıştır.
- Avrupa’daki gelişmeler takip edilememiştir.
- Yapılan ıslahatlar daha çok askerî alanda yapılmıştır.
- Islahatlara yeniçeriler, devlet adamları, saray kadınları ve ulema engel olmaya çalışmıştır
