XIX. YÜZYILDA DEVLETLERİN GENEL POLİTİKALARI

İngiltere

İngiltere’nin bu dönemdeki genel politikası, dünya sömürge liderliğini korumaktır. Sömürge yollarının güvenliğini sağlamak amacıyla 1878 Berlin Antlaşması’na kadar Osmanlının toprak bütünlüğünü korumaya çalışan İngiltere,
Osmanlı Devleti’nin Almanya ile yakınlaşması üzerine bu politikasından vazgeçmiştir.

Fransa

1870 yılına kadar, dünyanın politik liderliğini İngiltere’den almak ve sömürge alanlarını genişletmek amacı taşıyan Fransa, 1870’teki Denge politikası Ayan Panslavizm Boğazlar sorunu Düyun-u Umumiye Muharrem Kararnamesi Balkan Bunalımı Tersane Konferansı Genç Osmanlılar Mısır Sorunu Navarin Olayı Konsolosluk Sedan Savaşı’nda Almanya’ya yenilince, İngiltere’ye yanaşarak elindeki sömürge alanlarını korumaya çalışmıştır.

Almanya (Prusya)

Bu dönemde Almanya’nın amaçları; Siyasi birliğini tamamlamak, sanayileşmesini tamamlamak ve üreteceği sanayi ürünleri için hammadde ve pazar alanları bulmaktır.

İtalya (Piyemonte)

1870 yılına kadar sanayileşmesini tamamlamaya çalışan İtalya, bu tarihte sanayileşmesini tamamlayınca sanayisi için hammadde ve pazar alanları bulma politikasına yönelmiştir.

Rusya

Amacı, 19. yüzyılın başlarından itibaren Balkanlarda izlediği Panslavist politikayı sonuca ulaştırarak Slavları birleştirmek ve sıcak denizlere (Akdeniz’e) inebilmektir.

Avusturya – Macaristan İmparatorluğu

Amacı, Rusların Balkanlarda izlediği Panslavist politikaları engelleyerek ülkesinin toprak bütünlüğünü korumaktır.

Balkan uluslarının Ayaklanma Nedenleri:

Batılı devletlerin, Balkan uluslarını kışkırtmaları ve desteklemeleri

Fransız İhtilali’yle ortaya çıkan ulusçuluk düşüncesinin etkisi

Balkanlarda yaşanan savaşların, Balkanları savaş alanı haline getirmesi

Küçük Kaynarca Antlaşması sonrasında Balkanlarda açılmış olan Rus konsolosluklarının çalışmaları

Osmanlı Devleti’nin, adalet ve hoşgörüye dayalı yönetim anlayışından uzaklaşması keyfi davranışları

Çözümlü Test Soruları

Soru 1

1815 Viyana Kongresi’nin Avrupa siyasetindeki en önemli sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Milliyetçilik akımlarının hız kazanması
B) Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğünün garanti altına alınması
C) Mutlak monarşilerin güçlendirilmesi ve restorasyon döneminin başlaması
D) Sanayi Devrimi’nin yaygınlaşması
E) Sömürgeciliğin sona ermesi

Çözüm:
Viyana Kongresi, Napolyon Savaşları sonrası Avrupa’nın siyasi dengesini yeniden sağlamak amacıyla toplanmıştır. Kongreyle birlikte mutlak monarşiler restore edilmiş ve Metternich sistemi kurulmuştur. Milliyetçilik hareketleri ise bastırılmaya çalışılmıştır.
Cevap: C

---

Soru 2

XIX. yüzyılda İngiltere’nin “Yalnızlık Politikası” (Splendid Isolation) izlemesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sömürgelerini koruma isteği
B) Fransa ile ittifak kurma arzusu
C) Avrupa kıtasındaki çatışmalardan kaçınma
D) Osmanlı Devleti’ni destekleme
E) Rusya’nın güçlenmesini engelleme

Çözüm:
İngiltere, sanayi ve sömürge üstünlüğünü korumak için Avrupa’daki siyasi çatışmalara doğrudan karışmamayı tercih etmiştir. Bu politika, denizlerdeki hakimiyetini sürdürmek amacıyla uygulanmıştır.
Cevap: C

---

Soru 3

“Şark Meselesi” (Doğu Sorunu) kavramı, XIX. yüzyılda Avrupa devletlerinin aşağıdaki hangi politikasını ifade eder?
A) Osmanlı Devleti’ni parçalayarak topraklarını paylaşma
B) Hindistan’a giden ticaret yollarını kontrol etme
C) Rusya’nın Balkanlardaki etkisini artırma
D) Afrika’daki sömürge yarışını hızlandırma
E) ABD’nin Avrupa siyasetine dahil olmasını sağlama

Çözüm:
Şark Meselesi, Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğünün nasıl bozulacağı ve mirasının paylaşılacağı üzerine Avrupa devletlerinin politikalarını kapsar. Özellikle Balkanlar ve Boğazlar üzerinde çatışmalar yaşanmıştır.
Cevap: A

---

Soru 4

XIX. yüzyılda Rusya’nın Panslavizm politikasının temel amacı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Asya’daki Türk devletlerini birleştirmek
B) Slav halklarını Rusya’nın liderliğinde birleştirmek
C) Avrupa’da demokrasiyi yaymak
D) İngiltere’nin sömürgelerine saldırmak
E) Osmanlı Devleti ile ittifak kurmak

Çözüm:
Panslavizm, Rusya’nın Balkanlardaki Slav halklarını kışkırtarak Osmanlı’yı zayıflatma ve sıcak denizlere inme politikasıdır.
Cevap: B

---

Soru 5

XIX. yüzyılda Fransa’nın “revanşizm” politikasının hedefi aşağıdakilerden hangisidir?
A) İngiltere’den sömürgelerini almak
B) 1871 Sedan Savaşı’nda kaybettiği Alsace-Lorraine’i geri almak
C) Osmanlı Devleti’ni işgal etmek
D) İtalya ile birleşmek
E) Rusya’ya karşı Balkanlarda üstünlük sağlamak

Çözüm:
Fransa, 1871’de Almanya’ya kaybettiği Alsace-Lorraine bölgesini geri almak için revanşist (intikamcı) bir politika izlemiştir. Bu durum I. Dünya Savaşı’nın nedenlerinden biri olmuştur.
Cevap: B