Yer kabuğunun altında erimiş halde bulunan kızgın magmanın yerin çatlakları boyunca basınçla yeryüzüne çıkmasına volkanizma ve bu sırada meydana gelen şiddetli patlamalara, volkan patlaması denir.
BİLGİ: Hatırlanacağı gibi yeryüzünde volkanizmanın en fazla görüldüğü ve en az görüldüğü yerler 1. Ünitede iç kuvvetler konusunda ele alınmıştı. Yine de hatırlatalım. Pasifik Ateş çemberi, Alp – Himalaya Dağ Sistemi, Atlas Okyanusu sırtları ve Doğu Afrika Rift Hattı yeryüzünde volkanik patlamaların en fazla görüldüğü yerlerdir. Bu yerlerin deprem alanlarıyla paralellik gösterdiğine de dikkat edin.
Yanardağların Yeryüzüne Olan Etkileri Nelerdir?
- Yer kabuğunun oluşmasına ve kalınlığını korumasına neden olurlar.
- Atmosfer gazlarının ve su buharının oluşmasına neden olurlar.
- Patlamalar sonrasında atmosferdeki gaz yoğunluğu arttığından Güneş ışınlarının yeryüzüne ulaşmasını engellerler. Bu durum sıcaklık ortalamalarının azalmasına ve yaz mevsiminde dahi kış koşullarının yaşanmasına yol açar.
- Başta metal madenler olmak üzere bir çok madenin ortaya çıkmasına neden olurlar.
- Dünya’nın en verimli tarım arazilerinin ortaya çıkmasına neden olurlar. Bu nedenledir ki, insanlar tehlikelerini bile bile aktif volkanların çevrelerinde yaşamakta ve tarım yapmaktadır.
- Yer kabuğunun ilk oluşan taşları olan püskürük taşları meydana getirirler.
- Yer kabuğunu meydana getirdiklerinden toprağın oluşumuna dolayısıyla, bitkilerin ve diğer canlıların yaşamasına zemin hazırlarlar.
- Azot, oksijen, karbon gibi gazların döngülerinin devamına neden olurlar.
- Püskürük kayaçları meydana getirdiklerinden; mesken, yol, köpru, maden ve tünel gibi ihtiyaçlarımızın karşılanmasına neden olurlar.
- Her türlü süs eşyası ve ziynetin asıl kaynağını oluştururlar.
- Ekonomik faaliyetlere neden olup çeşitlendirirler.
- Tabi ki her nimetin bir külfeti olduğu gibi patlamalar sonucunda can ve mal kayıplarına da yol açarlar.
