AMİNOASİTLERİN YAPISI
Bütün aminoasitlerde amino ve karboksil grubu aynıdır ama radikal grupları farklıdır. Peptit bağı bir aminoasidin karboksil grubuyla diğer aminoasidin amino grubu arasında kurulur. Amino grubu bazik, karboksil grup asidik özelliktedir. Yani aminoasitler ortamın pH derecesine göre asidik ya da bazik özellik gösteren maddelerdir. Böyle maddelere amfoter madde denir.
VİTAMİNLER
- Hücre zarından geçer ve sindirilmezler
- Enzimlerin yapısına katıldığı için düzenleyicidir
- Enerji verici değildir
- Vitaminler hastalıklara karşı direnç artırıcıdır. Bu yüzden soğuk algınlığında vitamin bakımından zengin besinler tüketilir (limon gibi)
- İnsanların kalın bağırsağında B ve K vitamini üreten bakteriler vardır. Çok antibiyotik kullanıldığında bu bakteriler ölür ve sonuç olarak B ve K vitamini eksikliği yaşanabilir. Ayrıca yağlı besinlerin az tüketilmesi de yağda eriyen vitaminlerin (A, D, E, K vitamini) eksikliğine sebep olabilir.
- Yüksek sıcaklık, metalle temas, ışık, oksijen ve radyasyon vitamini bozabilir.
- Bir vitaminin eksikliği başka bir vitaminle giderilemez.
Vitaminler İki Grupta İncelenir:
1. Suda eriyen vitaminler
Fazlası depolanmaz, idrar ya da terle atılır. Bu yüzden günlük alınması gerekir. Suda eriyen vitaminlerin fazlası atıldığı için eksikliklerine daha sık rastlanır.
Örneğin; B ve C vitaminleri
2. Yağda Eriyen Vitaminler
Fazlası karaciğerde depolanır. Bu yüzden günlük alınmasına gerek yoktur. Fazlası depolandığı için aşırı alındığında hastalık yapabilir.
Örneğin; A, D, E, K vitaminleri
İnsanlar A vitamini ile D vitaminini öncül madde (inaktif : provitamin) olarak alıp vücutta aktif forma çevirebilir. Örneğin provitamin A karaciğerde A vitaminine dönüştürülür. Provitamin D ise deri altında güneş ışıklarının vurmasıyla D vitaminine dönüştürülür.
Vitamin Eksikliğindeki Hastalıklar
A vitamini: Gece körlüğü
D vitamini: Çocuklarda raşitizm (kemik gelişiminde anormallik), yaşlılarda osteomalazi (kemik erimesi)
E vitamini: Kısırlık
K vitamini: Kanın geç pıhtılaşması
B vitamini: Anemi (kansızlık) ve Beriberi (sinirsel hastalık)
C vitamini: Skorbit (diş eti kanaması)
AYIRAÇLAR
Bir maddenin bir yerde olup olmadığını belirlemede ayıraçlar kullanılabilir. Ayıraçlar hücre zarından geçebilir. Örneği; nişastanın ayıracı lugol çözeltisidir. Lugol nişasta ile mavi bir renk alır. Bitkisel bir besinin üzerine lugol damlatılırsa mavi renk oluşur ama hayvansal besine lugol damlatılırsa mavi renk oluşmaz.
Bazı ayıraçlar aşağıda verilmiştir.
Nişasta + lugol çözeltisi (iyot çözeltisi) = Mavi renk oluşur.
Fenol kırmızısı + Asit = Sarı renk oluşur
Karbondioksit + Kireç suyu = Bulanıklılık oluşur.
