Ünsüz Türemesi
Bazı tek heceli sözcükler ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında veya “etmek, eylemek, olmak” sözcükleriyle birleştiklerinde sözcüğün sonundaki ünsüz iki defa söylenir. Buna ünsüz türemesi denir.
Örnekler:
- af etmek → affetmek (af ve etmek sözcükleri birleşince “f“ ünsüzü türemiştir.)
- his etmek → hissetmek (his ve etmek sözcükleri birleşince “s” ünsüzü türemiştir.)
- hal olmak → hallolmak (hal ve olmak sözcükleri birleşince “l” ünsüzü türemiştir.)
- his → hissim (his sözcüğü ünlü ile başlayan bir ek alınca ”s” ünsüzü türemiştir.)
- sır → sırrımız (sır sözcüğü ünlü ile başlayan bir ek alınca ”r” ünsüzü türemiştir.)
Örnek Sorular:
1. Boynu tutulduğu için kafasını çeviremiyor.
2. Minik bir kuş omzuma konmuştu.
3. Güzel bir haber alacağımı hissettim.
4. Yeni yerler keşfettik birlikte.
Numaralanmış cümlelerden hangisinde ünsüz türemesi vardır?
A) 1. B) 2. C) 3. D) 4.
Aşağıdaki sözcüklerden hangisinde ünsüz türemesi vardır?
A) halloldu B) alıyor C) bekliyorum D) gidecek
Bazı sözcükler “etmek, olmak, eylemek” gibi yardımcı fiillerle kullanıldıklarında sözcüğün sonundaki ünsüz harfte türeme meydana gelir. Bu sözcükler bitişik yazılır.
Buna göre aşağıdakilerin hangisinde ünsüz türemesine uğramış bir sözcük yoktur?
A) Zavallı kedicik sahibinin üzgün olduğunu hissediyordu.
B) İşlerimiz yarın akşama kadar hallolur inşallah.
C) Arkadaşımın benimle alay edebileceğini hiç sanmazdım.
D) Ahmet’ten bütün arkadaşlarını affetti.
Etkisinde kalmış kedicik, gizemin
Kaygılı, bir yandan tir tir titriyor
Karanlıkta, bilinmezliğin
Kendini yalnız hissediyor
Yukarıdaki şiirin kaçıncı dizesinde ünsüz türemesi vardır?
A)I. B) II. C) III. D) IV.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz türemesine uğramış bir sözcük kullanılmamıştır?
A) Patronun sürpriz zammı herkesi sevindirdi.
B) Zannımca, bu olaydan da kolayca sıyrılır.
C) Hastaya tıbbi müdahale gerekiyordu.
D) Haksızlık yapan kimseyi desteklemem.
