RECAİZADE MAHMUT EKREM (1847—1914)
Döneminde “üstat” olarak tanınmıştır.
Teorisyen (edebiyat kuramcısı) olarak yeniliklere öncülük etmiş, Servetifünun oluşmasını sağlamıştır.
Eski edebiyatı savunanlara karşı yeni edebiyatı savunmuştur. Divan edebiyatını -eskiyi— savunan Muallim Naci ile kafiye ve edebiyat konusunda tartışmalara girmiştir. Muallim Naci’nin “ göz için uyak” anlayışına karşı “kulak için uyak” anlayışını benimsemiştir.
Şiirle ilgili görüşlerini ve eleştirilerini “Zemzeme” adlı şiir kitabının ön sözünde, Takdir-i Elhan, Talim—i Edebiyat ve Takrizat adlı eserlerinde açıklamıştır.
“Güzel olan her şey şiirin konusu olabilir.” ve “Zerreden küreye kadar her şey şiirin konusu olabilir” diyerek şiirin konusunu genişletmiştir.
Edebiyatımızda, ilk kez nesirle şiir (mensur şiir) yazılabileceğini söylemiş, mensur şiir denemeleri yapmıştır.
Şiirlerinde romantizm, roman ve hikâyelerinde realizm akımının etkisinde kalmıştır.
“Aşk” ve “doğa” şiirlerindeki başlıca temalardır. Yaşamındaki üzücü olaylardan dolayı acı ve kederi, ölümü işlemiştir. Bunda genç yaşta ölen çocukları etkili olmuştur. Ölümü hatırlatan doğa manzaraları, romantik ögeler, hüzünlü duygular şiirlerinde sıkça işlenen temalardır.
Hece ölçüsüyle de şiirler yazan sanatçı, çoğunlukla aruz ölçüsünü de kullanmıştır.
Sanatçı, Afife Anjelik adlı eserinin Türk edebiyatında ilk romantik dram olduğunu söyler.
Sanatçının Fransız romantiklerinden Chateaubriand’ın aynı adlı romanının tiyatroya uyarlanmış biçimi olan Atala yahut Amerika Vahşileri adlı eseri, Türk edebiyatında romandan tiyatroya çevrilen ilk eserdir.
Eserleri
Roman: Araba Sevdası
Öykü: Muhsin Bey, Şemsa, Saime
Şiir: Nağme-i Seher, Yadigâr-ı Şebab, Pejmürde, Zemzeme (I, II, III), Nijad Ekrem, Nefrin
Tiyatro: Afife Anjelik, Atala, Vuslat yahut Süreksiz Sevinç, Çok Bilen Çok Yanılır
Eleştiri : Takdir—i Elhan, Zemzeme III Mukaddimesi, Takrizat
Edebiyat Bilgileri: Talim—i Edebiyat
Biyografi: Kudemadan Birkaç Şair
